İtalyan edebiyatının önemli isimlerinden Alessandro Manzoni, kontluk unvanına sahip Pietro Monzoni'nin oğlu olarak, 7 Mart 1785'te Milano'da doğdu. Merate, Lugano ve Milano'daki yatılı okullarda dini bir eğitimden geçtikten sonra Katolik kilisesinin egemenliğine karşı düşünceler geliştirdiği bir dönüşüm geçirdi. Alfieri ve Parini'ye hayranlık duyup Monti ve Foscolo'yla dostluk kurdu.

1805'te Paris'e giden Alessandro Monzoni, burada Aydınlanma edebiyatçıları, bilimcileri ve filalog Fauriel'la ilişkiye geçti. Fransız ve İngiliz edebiyatını inceleyen yazar, 1808'de Henriette Blondel ile evlendi ve karısının etkisiyle 1810 yılında Katolik dinine dönüş yaptı. Belli bir süre Brusuglio ve Milano'da kendi içine dönük bir yaşam sürdüren Manzoni, 1872 yılına kadar yaratıcılık bakımından yoğun bir dönem geçirdi. O yıllarda Rosmini Sebati ile dostluk kuran yazar, arkadaşının ısrarı üzerine bir süre Floransa'da yaşadı. 1860 yılında siyasete atılarak senatör; 1872'de ise Roma'nın onur yurttaşı oldu.

Yaşamının son yıllarında dilbilimsel ve tarihsel çalışmalar yürüten Manzoni, İtalyan edebiyatında önemli bir yere sahiptir. İtalyan romantizminin en önemli temsilcisi ve modern İtalyan edebiyatının yaratıcıları arasında ismi anılan yazar, şiirlerinde özgürlük ve demokrasiye ilişkin yurtsever bir görüş ve derin bir dinsellik yansıtmıştır. "Özgürlüğün Zaferi", İtalya'nın siyasal yapısına ilişkinin bir alegori niteliği taşır. "Mayıs'ın Beşinci Günü" adını taşıyan ve Goethe tarafından Almanca'ya çevrilen yapıtı ise Napoleon'un ölümünü konu alarak onun çelişkili yaşamını dile getirir. Manzoni bu yapıtlarının yanı sıra Katolik kilise bayramları için yazdığı Kutsal İlahiler ile İtalyan dinsel şiirine yeni bir soluk getirmiş ve dünya çapında ün kazanmıştır.

İtalya'da oyun sanatını Aristotales'in klasik kurallarının bağlarından ilk kurtaran kişi olarak Shakespeare'i örnek alarak yazdığı romantik tragedyalarının her ikisi ise, diğer eserlerine göre başarısız bulunmuştur. "Carmagnola Kontu" adlı oyunuyla İtalyan romantizminin en önemli yapıtlarından olan "Adelchi", temalarını tarihten almıştır. Manzoni, tarihsel tragedyaların yanı sıra W. Scott'u örnek alarak tarihsel roman türüne girecek romanlar da kaleme almak istemiştir. En önemli eserleri arasında bulunan "Nişanlılar", bir halk romanıdır ve Lombardiya'nın 17'inci yüzyıldaki o nefret edilen İspanyol egemenliği döneminden bir kesit alınarak, bu bölgenin kültürüne ve göreneklerine ilişkin, aslına uygun tablo çizilirken çağın siyasal durumuna uygun koşutluklar oluşturulmuştur.Yapıtına temel oluşturan görüş, demokratik bir Hıristiyanlık anlamında derin bir dinsellik içerir. İlk kez kitleleri konu olan gerçekçi sahneler rastlanan bu yapıtında, halktan gelen insanların yazgıları ilk kez bir İtalyan romanına odak konusu olmuştur. Manzoni, burada Renzo ve Lucia adlı ipek dokuyucularının sonunda birleşmeden önce hangi elleri aşmak zorunda kaldıklarını ustaca, yapmacıksız ve arkaplanda gülmece öğesini canlı tutarak anlatır. Romantik olmaktan çok gerçekçi nitelikler taşıyan Goethe ve Lamartine tarafından da övgüye değer bulunan "Nişanlılar", günümüzde bile İtalyan edebiyatının en çok okunan romanları arasına girmeyi başararak kalıcılığını sağlamıştır.

Monzolini için aydın Floransalıların konuştukları günlük dil, İtalyan edebiyatının da dili olabileceğinden, Lombardinicilik etkisi görülen yapıtını birçok kere gözden geçirmiş, böylece dil sonunun çözümüne önemli katkılarda bulunmuştur. İtalyan diline, oyun sanatında reformun ölçütlerine, genel olarak da romantizmine ilişkin görüşler içen mektuplar da yazan Alessandro Manzoni, 22 Mayıs 1873'te Milano'da yaşamını yitirmiştir.

Eserleri
Roman: Nişanlılar (I promessi sposi, 1825)
Şiir: Özgürlüğün Zaferi (Trionfo della liberta, 1801), Mayıs'ın Beşinci Günü (Il cinque maggio, 1822)
Oyun: Carmagnola Kontu (Il Conte di Carmagnola, 1820), Adelchi (1822)