Çevrimdışı

Ezoterizm sözcüğünün kökeni Yunancadaki esoterikos sıfatından türemiştir(Dışa kapalı ,kendi içine dönük yada apaçık olmayan.)

Ezoterik sıfatının tanımı gereği,bir öğreti sistemi olarak ezoterizmin üç temel özelliği vardır.

*Öğretiyi alcak kişilerin özenle seçilmelerinden sonra,inisiyasyon yöntemiyle topluluğa kabul edilip yine aynı yöntemle ilerletilmeleri.

*Öğretilerin ,iniyasyon yöntemi uyarınca bir dereceler silsilesi içinde verilmesi.

*Öğretilerin kapsamında öncelikle simgeleerin,allegorilerin ve özdeyişlerin kullanmasıyla,bireye kendi gerçeklerini bulma yolunun açılması.

Görüldüğü gibi ezoterizm bir sistem olarak aktarılan öğretinin özünden bağımsızdır ve temelde biçimsel bir işleyişi nitelendirmektedir.

Ezoterik öğreti sistemin doğuşu insanoğlunun doğa yasaları üzerinde düşünmeye koyulması ve doğanın ve evrenin gerçeklerini arayıp bulmaya başlaması kadar eskidir.Ulaşılan gerçekleri,insaların büyük çoğunluğu ya anlayamamış ,ya tepkiyle karşılamış,yada bunları kendi çıkarları için kötüye kullanmaya kalkışmışlardır.Bu durum gerçeklerin araştırılıp doğruların aktarılmasında,kapalılığın insanlar ve insanlık için daha yararlı sonuçlar sağlayacağı düşüncesini yaratmış ve böylece ezoterizm ortaya çıkmıştır.Ezoterizmde herkese duyurulması sakıncalı görülen bilgilerin ,yanlızca belirli bir kültür düzeyine ulaşan kişilerle anlaşılabileceği gerekçesi kapalılığı zorunlu kılmıştır.Bu anlamda Aristotoles öğretisi de ezoterik sayılmalıdır;Aristoteles sabahları seçkin öğrencilerine ders veriken,akşamları halka ders verirmiş ve öğrettikleri de ayrı ayrı bilgilermiş.

Ezoterizm uygulayan toplulukların büyük çoğunluğu,ulaştıkları gerçekleri ilişkin bilgi ve bulgulardan yanlızca kendi üyelerinin yararlanmalarını öngörmez.Kendi dışlarındaki toplumu ve tüm insanlığı da gözetirler.Ne var ki yeterince uyumlu bir ortam sağlanmadıkça gerçeklerin gelişi güzel bir biçimde ortaya dökülmemesini ve saklı tutulmasını yararlı ve hatta gerekli bulurlar.Bu yaklaşımın sonucu olarak ,gerçeklerin topluluk dışına çıkması ,insanlığa mal edilmesi gecikebilir.

Ezoterizmin kapalılık gerekçesi Hermesçiliğin şu sözleriyle anlaşılabilir;
''Her us büyük gerçekleri kavrayamaz,çoğunluk ya aptal ya kötüdür.Aptalsalar,gerçek karşında akıllarını büsbütün yitirirler.Kötüyseler,bu gerçeği kötüye kullanarak büsbütün kötülük ederler.Gerçeği gizlemekten başka yol yoktur.Bulmak,bilmek,susmak gerek...''Benzer bir yaklaşımı Şeyh Bedreddin'de de bulmak mümkündür:''Her bilgi kendi mertebesinde haktır.Gerçekler halka daha işin baiında söylenirse ya yollarını saptırırlar,ya da gerçeği söyleyeni suçlarlar.Halk ve hak ,orta bir yolla ve ayrı ayrı gözetilerek birbirine alıştırılabilir ama herhalde halk ,hak ve hakikate alıştırılmalıdır...''

Ezoterizmin işlevi bazılarınca bilinen bir takım gerçeklerin ,bilemeyenlere aktarılmasından ibaret değildir.Ezoterizmin işlevleri arasında topluluk üyeleri arasında uyumlu bir iletişim sağlamak olgusu da vardır.Bu iletişim sayesinde ,bilgileri geliştirmek,derinleştirmek,yenilemek,genişletmek ve olgunlaştırmak için uyumlu bir yapı sağlanır.Ezoterizmin temel kuralı gereği ,bilgiler yanlızca yeterli düzeyde anlayış yeteneği olan ve bu yolda ilerleme özelliği gösterebilen kişilere aktarılmalıdır.Ezoterik sistemde çalışan bir topluluğa katılan kişiye bilgilerin tümü bir anda yüklenmez,kişi belli düzeylerde sınanarak daha ileriye gitme yeteneğinin olup olmadığı anlaşılmaktadır.Özellikle dinsel ve töresel nitelikte olan bilgiler açık ve belirgin bir kesinlikle verilmemeli,böylece öğretiyi alacak kişilerin kendilerine öğretilenleri putlaştırmaları önlenmelidir.Ezoterik sistem içinde bilgileri öğrenmeye başlayan kişi,yanlızca kendisi için öğrenmekle yetinmemeli,bilgilerini birleştirip olgunlaştırarak başkalarına da yararlı olmalıdır.

Ezoterizmi benimseyip uygulayan topluluklar,kendi öğretileri kapsamında çoğunlukla ,din,töre,bilim ve sanat gibi konuları bir bütün biçiminde işleyip öğretilerine göre yorumlamışlardır.Bununla birlikte,salt ''bilimsel'',salt''dinsel-töresel'' yada salt''sanatsal'' ezoterizmden de söz edilebilr.Salt bilimsel ezoterizm ,yanlızca doğal ve evrensel gerçeklerin bunların yasalarının ardına düşmüştür.Salt sanatsal ezoterizm bireyler arasındaki iletişimin gelişmesinde öznelliği öne alarak ,duyumsal algılamayı geliştirmeyi öngörür.Salt dinsel-töresel ezoterizm ise dinlerin akıl ve mantığa uymayan öğelerini ayıkladıkladıktan sonra Tanrı buyruklarından içsel anlamlar çıkarmak yolu ile gizemcileğe yaklaşır;Eğer akıl ve deney yoluyla ulaşılan bilgilerin ötesinde,''sezgi'' yöntemi ile sağlanabilen bilgilere öncelik verilirse gizlicik ile bağdaşır.Genel olarak dinsel ezoterizmde ,us'a ayrıkırı dinsel dogmaların,usa uygun bir yoruma kavuşturulma çabası da bulunur.Ne varki kimi ezoterik yorumcular,bu yorumlarda büsbütün usa aykırılığa düşmekten kaçınmamamışlardır.

Başlıca Ezoterik Uygarlıklar;

Mu uygarlığı ve Nacaallar,
Atlantis
Mısır ezoterizmi ve Hermes
Antik Yunan ezoterizmi ;Pisagor ve Eflatun
İran Ezoterizmi
Hint Ezoterizmi

Başlıca Ezoterik Topluluklar;

Esensiler,Yahudi Tasavvufu(Kabala Öğretisi),Gnostitizm,Mandenler,Batinilik,Alevilik, Dürzilik,Yesevilik,Manicilik,Pafklikyanlar,Masonlu k ,İsmaililik,Tapınak Şövalyeleri ve İslam Tasavvufu



Alıntı