İlk Osmanlı Medreseleri - IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası

13 Mayıs 2014, 19:11

İlk Osmanlı Medreseleri deyince Osmanlı Devleti'nin ilk medresesi olan İznik'te Orhan Gazi Medresesi'nden Sultan II. Murat devrinin sonuna kadar kurulmuş olan medreseler anlaşılır.
Osmanlı Devletinde daha kuruluş devrinden itibaren başlayan kültür hareketleri çeşitli safhalar geçirmiştir. Türklerin Anadoluya yerleşmesi ile birlikte siyasal gelişmeye paralel olarak kültürel faaliyetlerin de geliştiğini görürüz.
Osmanlılarda ilk medrese 1330 tarihinde Orhan Bey tarafından o tarihte küçük beyliğin merkezi olan İznik'te yapılmış ve buraya ilk müderris olarak Türk alim ve mütefekkirlerinden Şerefüddin Davud b. Mahmud b. Muhammed el-Kayserî ile Konya'da Siraceddin Urûmî'nin talebesi olan Taceddin Kürdî tayin edilmiştir. Hatipliği de Kara Hoca adında birine verilmiştir. Bununla beraber bazı kaynaklarda ilk Osmanlı Medresesinin İznik'ten önce İzmit'te fethi müteakip yine Orhan Gazi tarafından kurulduğunu, ancak İzmit'in memleket merkezinin uzağında olması sebebiyle fazla şöhret bulmadığı belirtilmektedir. İznik'de ikinci medrese Orhan Gazi'nin oğlu Süleyman Paşa tarafından kurulmuştur. Süleyman Paşa da medresesine İznik şehrinde bir bostan, kale içinde bir bağ ve kuyunun gelirini vakıf olarak tahsis etmişti. Orhan Gazi zamanında İznik'te kurulan bir başka medrese ise Mevlana Alaaddin Medresesi'dir.
İznik medreselerinden başka Osmanlılar diğer şehirlerde de medreseler vücuda getirmişlerdir. Nitekim Orhan Gazi Bursa'nın fethini müteakip burada bulunan şehrin en büyük manastırını medreseye çevirdiği gibi (Manastır Medresesi) ayrıca 1335 de şimdiki Orhan Camii'nin yanında iki medrese daha yaptırmış ve her iki medreseye de vakıflar tahsis etmişti. Öte yandan Bursa'da daha bir çok medrese inşa edildiğini görmekteyiz. Bunlardan Orhan Gazi'nin büyük kumandanlarından Lala Şahin Paşa tarafından, İznik fethinde görülen yararlılığına mükafat olarak kendisine bağışlanan bir çok ganimet malının tutarı ile Bursa'da kurduğu medresesi , I. Murad dönemi medreselerinden Çekirge mevkiinde yer alan Hüdâvendigâr Medresesi, Ulu Cami civarında bulunun Esediye Medresesi, Yıldırım zamanında yapılan Çandarlı Hayrettin Paşa'nın oğlu Ali Paşa Medresesi, Ebû İshak Medresesi, I. Murad'ın hanımı Gül Çiçek Hatun Medresesi, Eyne Bey veya Molla Yegan Medresesi, Eynebey Subaşı Medresesi, Ferhâdiye Medresesi, Molla Fenârî Medresesi, Yıldırım Medresesi, Çelebi Mehmet devrinde Beyazıt Paşa Medresesi, Çelebi Mehmet tarafından kurulan Yeşil Medrese veya Bursa Sultâniyesi, II. Murat devrinde Fazlullah Paşa Medresesi, Karahasan Paşa Medresesi, İsa Bey Medresesi, Sultan II. Murad'ın Muradiye Medreseleri sayılabilir. Bu medreselerin hepsine vakıflar bağlanmak suretiyle varlıklarını sürdürmüşlerdir. Bunlardan özellikle Orhan Gazi'nin Manastır Medresesi, I. Murad'ın Hüdâvendigâr Medresesi, I. Beyazıt'ın Yıldırım Medresesi, Çelebi Sultan Mehmed'in Yeşil Medresesi, Hacı Ivaz Paşa Medresesi ve II. Murad'ın Muradiye Medresesi birinci derecede eğitim ve öğretim kurumları olarak vazife görmüştür.
Osmanlı sultanları ve devlet adamları Edirne'nin fethini metakip burada da medreseler inşa ettirmişlerdir. Bunlardan Çelebi Mehmet Medresesi (Câmi-i Atik Medresesi) adından da anlaşılacağı üzere, Çelebi Mehmet tarafından eski caminin arkasında 1413 yılında inşa ettirilmiştir. Medreseye Yıldırım Beyazıt zamanında bazı yerlerin gelirleri vakıf oalrak bağlanmıştır. Öte yandan Edirne'de Sultan II. Murad'ın yaptırdığı Dâru'l-Hadis Medresesi ile Üç Şerefeli Saatli Medrese, ilmî derece yönünden önemli bir seviyede olup, bu hususiyetini uzun süre devam ettirmiştir. Bunlardan ayrı olarak Üç Şerefeli Medrese yanında Fatih Sultan Mehmed de Peykler Medresesi ismini taşıyan bir medrese inşa ettirmiştir. Yanyana duran bu iki medrese daha sonra Çifte Medrese olarak anılmış, bunlardan II. Murad'ın medresesine 'eski', Fatih'inkine de 'yeni' medrese adları verilmiştir. Eski medrese derece itibariyle 'Ellili' tabir olunan medreselerden olup müderrislerine 50 akçe yevmiye verilmekteydi. Medresenin toplam 317217 akçe vakfı bulunuyordu.
Bunlardan ayrı olarak Edirne'de II. Murad zamanında Rumeli Beylerbeyi olan Sinan Bey tarafından yaptırılan Beylerbeyi Medresesi, Kürt Hoca Medresesi, Yıldırım Beyazıt, Fetret Devri, Çelebi Mehmet ve Sultan II. Murad devri devlet ileri gelenlerinden Musa Çelebi'nin lalası Şah Melek b. Şadi Medresesi, Çelebi Mehmet Devri meşâyihinden II. Murad devrinde de yaşamış olan Şeyh Şucâ Medresesi, enderundan yetişerek II. Murad devrinde beylerbeyi olan Saruca Paşa Medresesi ve yine II. Murad tarafından yaptırılan Halebiye Medresesi sayılabilir. Bu medreselerin her birinin de ayrı birer vakfiyesi olup vakıfların gelirleri ile müderrislerin ve diğer medrese mensuplarının maaşları karşılanmaktaydı.
İznik, Bursa ve Edirne dışında diğer Osmanlı şehirlerinde de medreseler inşa edilmişti. Bunlardan II. Murad devrinde yapılmış olan Umurbey Medresesi, Alaşehir'de Yıldırım Medresesi, Amasya'nın Yıldırım Beyazıt tarafından fethini müteakip burada kurduğu kendi adıyla anılan medresesi, yine Amasya'da Çelebi Mehmet ve II. Murad Medresesi, Yarguç Paşa Medresesi, Balıkesir'de Yıdırım Medresesi, Bergama'da II. Murad zamanında yapılmış Hatip Paşa ve Umurbey Medreseleri, Bolu'da Yıldırım Medresesi, Çorum'da II. Murad Medresesi, Dimetoka'da Oruç Bey Medresesi, Filibe'de II. Murad devrinde Rumeli Beylerbeyi bulunan Kula Şahin Paşa tarafından yaptırılan Medrese, Gelibolu'da II. Murad devri vezirlerinden Saruca Paşa'nın yaptırdığı medrese ile Balaban Paşa ve Mihalıç Hatip Medreseleri, İştip'de Murad Hüdâvendigâr Medresesi, İzmit'de Süleyman Paşa Medresesi ile Kütahya, Malkara, Merzifon, Milas, Mudurnu, Sapanca, Tire, Tokat, Üsküp, Yenişehir'deki medreseler sayılabilir. Bu medreselere ayrıca devlet desteği de sağlanmıştı.

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevaplar	Son Mesaj
Osmanlı'da Nizamiye Medreseleri	Rüzgar	Tarih	0	18 Mayıs 2012 02:30
Istanbul Medreseleri	Ecrin	Marmara Bölgesi	0	17 Kasım 2011 23:12
Kayseri Medreseleri	Ecrin	İç Anadolu Bölgesi	0	26 Ağustos 2011 20:40
Bitlis Medreseleri	Sim	Doğu Anadolu Bölgesi	0	18 Ağustos 2011 04:36
İlk Osmanlı Medreseleri	YapraK	Tarih	0	27 Mart 2009 04:15

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.