Çevrimdışı

Turizm insanların sürekli yaşadıkları yer dışına yaptıkları seyahatler ve gittikleri yerlerde geçici konaklamalarından doğan ihtiyaçlarının karşılanması ile ilgili faaliyetlerdir. İnsanlar tarihin her çağında değişik nedenlerden dolayı seyahat etmişlerdir. Ancak günümüzde sanayinin gelişmesi ulaşım ve haberleşme teknolojisinin ileri düzeye ulaşması kişi başına gelirin artması refah düzeyinin yükselmesi ve insanların kullanabilecekleri boş zamanlarının çoğalması; turizme tarihte insanların ticari dini ve askeri amaçlarla yaptıkları seyahatlerden çok farklı bir şekil vermiştir. Bugünkü anlamıyla "turizm" deyimi 19. yüzyılın sonlarına doğru kullanılmaya başlanmasına karşılık 20. yüzyılın bir olgusu olarak gelişerek; günümüzde geniş kitleleri ilgilendiren sosyal ve ekonomik bir faaliyet haline gelmiştir.

Turizm II. Dünya Savaşından sonra hızla gelişmiş daha geniş halk kitlelerine ve uzak mesafelere yayılmıştır. Günümüzde parasal ve kitlevi bir olay haline gelen turizmin; yarattığı ekonomik sosyal kültürel ve politik etkiler ülke ekonomilerinde ve özellikle uluslararası ekonomik ve politik ilişkilerde önemli sonuçlar doğurmaktadır. Bu durum yalnız uluslararası turizm hareketinden büyük pay alan gelişmiş ülkelerde değil aynı zamanda gelişmekte olan ülkelerde de turizme verilen önemi arttırmaktadır.

Ulusal ve uluslararası düzeyde kazandığı dev boyutlarla turizmin; yatırımları ve iş hacmini geliştiren gelir yaratan döviz sağlayan yeni istihdam alanları açan sosyal ve kültürel hayatı etkileyen siyasal bakımdan da önemli toplumsal ve insancıl fonksiyonların gerçekleştirilmesini kolaylaştıran bir nitelik kazanması ülkelerin dikkatinin bu ekonomik olay üzerinde yoğunlaşmasına neden olmuştur. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin karşılaştıkları ekonomik sorunların ve darboğazların aşılmasında turizmin yarattığı dinamik ekonomik etkiler söz konusu ülkelerin turizme daha çok önem vermesine neden olmuştur.

Dış ticaretin ve sanayinin finansmanı sorunu ihracatı ve diğer döviz kazandırıcı faaliyetleri önemli hale getirmiş bu durum ihracatta büyümenin kısa vadede sınırlarına ulaşabileceği kanaati sonucunda ihracat dışında diğer döviz kazandırıcı faaliyetlere de yönelinmesi gerektiğinin anlaşılmasına neden olmuştur.

Turizm bu noktada çoğu gelişmekte olan ülkelerde; döviz kazandırıcı özelliği nedeniyle dış ticaretin ve sanayinin finansmanında en etkili alternatiflerden birisi olarak dikkati çekmektedir.

Son yıllarda turizm sektörünün ülke ekonomilerindeki önemi hızla artmaktadır. Diğer sektörlere canlılık kazandırması kazanılan döviz gelirlerinin ihracat ve GSMH içindeki payının artması ve yarattığı istihdam olanakları; turizme verilen önemin artmasına ve kaynakların bu sektöre akmasına neden olmaktadır.

Türkiye'de turizm sektörünün yapısal değişimi ve gelişiminin hızlanması 1980'li yıllarda başlamıştır. Yapı değişikliğinin temel nedeni bu yıllarda kitle turizmi için gerekli özel turizm altyapısının ve uygun turizm üstyapısının oluşturulmasıdır.

Elde edilen ekonomik veriler turizmin Türkiye ekonomisini etkileyen bir sektör olmaya başladığını göstermektedir. Uzun yıllar kitle turizmi pazarına giremeyen Türkiye son on yıldır bir yapı değişikliği içindedir. Yapı değişikliği turizm sektörünün çalışma biçim ve koşullarının uluslararası standartlara uyum göstermeye başlaması biçimindedir.

Bu çalışmanın amacı; gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin bu derece ilgisini çeken karşılaşılan ekonomik sorunların hafifletilmesinde ve darboğazların aşılmasında bir ekonomi politikası aracı olarak kabul edilen turizmin yarattığı ekonomik etkilerin özellikle Türkiye düzeyinde ortaya konmaya çalışılmasıdır. Çalışmada; turizmin sosyal kültürel politik ve psikolojik fonksiyonları bir tarafa bırakılarak sadece ekonomik etkileri incelenmiştir. Bu incelemeler yapılırken sadece "dış turizm" göz önüne alınmıştır.

Dört ana bölüm altında toplanan bu çalışmada İlk Bölümde turizm ve turist kavramlarının tanımları ve özellikleri sıralanmış belli başlı turizm türleri kısaca açıklanmış bilimsel bir çalışma alanı olarak turizmin sosyal bilimler çerçevesindeki yeri ve sosyal bilimlerin çeşitli dallarıyla ilişkisi irdelenmiş ve son olarak da turizmi geliştiren faktörlere yer verilmiştir.

Çalışmanın İkinci Bölümünde önce dünyada ve Türkiye'de turizmin tarihsel gelişimi açıklanmıştır. Daha sonra Türkiye turizminin diğer önemli turizm ülkeleri ile turist sayısı ve dış turizm gelirleri açısından karşılaştırılması yapılmıştır. Bu karşılaştırma yapılırken; Avrupa Amerika Afrika ve Asya Kıtasındaki önemli turizm ülkeleri incelenmiştir.

Üçüncü Bölümde önce turizmin sektörel özelliği turizm ürününün tanımı bileşenleri ve özellikleri açıklanmıştır. Daha sonra ise turizm sektöründeki işletme türlerinin yapısı yerine getirdiği işlevler ve turizm sektöründeki yerleri ortaya konmuştur. Son olarak da turizm sektöründeki arz-talep yapısı ve onları belirleyen faktörler açıklanmaya çalışılmıştır.

Çalışmanın Dördüncü Bölümünde turizmin başlıca ekonomik etkileri genel anlamda ve Türkiye ekonomisi açısından 1980 sonrası göz önüne alınarak incelenmiştir. Bu incelemede; turizmin dış ödemeler bilançosu milli gelir istihdam ve diğer sektörler üzerindeki etkileri sayısal verilerle açıklanmaya çalışılmıştır. Son olarak Türkiye'nin dış turizm gelirlerinin tahmini üzerine bir ekonometrik çalışmayla söz konusu sektörden elde edilen gelirlerin önümüzdeki yıllarda nasıl bir seyir izleyeceği ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Sonuç bölümünde ise çalışma ve ulaşılan sonuçlar ana hatları ile özetlenmiştir. Türkiye'de turizm sektörünün durumu ve dünya genelindeki payı göz önüne alınarak; aşırı rekabete konu olan turizm piyasasından ileride daha fazla pay kapmak için alınabilecek önlemler ve çözüm önerileri bu bölümde dile getirilmiştir.