[Funda]

Platon Devlet’in II. kitabında ‘’toplumu oluşturanın insanın tek başına kendi kendine
yetememesi’’ olduğunu söyler. Her insan bir eksiği için başkasına, başka eksikleri için de
başkalarına başvurur. Böylece birçok eksiklikler birçok insanın bir arada yaşamasına yol açar.
Toplumsallaşma böyle başlar.
Dolayısıyla şu sonuç çıkarılabilir: Toplum en temelinde bir iş bölümü ağıdır. Herkesin kendi
işi, rolleri vardır ve bu rollerin özü başkası için çalışmaktan oluşur. Bu roller, başkalarına
karşı sorumluluklarımız ve yükümlülüklerimizle içeriklendirilir. Herkes işini başkaları lehine,
yararına yapar. Örneğin doktorun işi hastaları iyileştirmek, annenin rolü çocuğuna bakmaktır.
Sokrates’in toplum tasarımında bütün roller güçsüz, eksik, yoksun olanın lehinedir.
Yöneticilik rolü de öyledir.
Yönetici – yönetilen ilişkisi, güçlünün güçsüz olanın güçsüzlüğünü daha çok azaltması için
değil, artırması için oluşturulur.
Buradan hareketle hırsızlık, dolandırıcılık, kiralık katillik gibi eyleme biçimlerinin neden
meşru birer toplumsal rol haline gelemediğini anlayabiliriz. Çünkü bu eylemler muhatabının
lehine, yararına değildir. İnsanlar kendi çıkarlarına göre eyleyen kişilerin yaptıklarını meşru
saymazlar. Toplumsal yaşam, güçsüzün lehine olanı meşru sayar. Meşru saymadıklarının rol
haline gelmesine izin vermez.
Sokrates toplumu, bireyleri iyi, erdemli olmaya yönlendiren bir ortam olarak tasarlar. Toplum,
oluşturduğu, meşru kabul ettiği rollerle insanları sürekli başkaları lehine iş yapmaya
yönlendirir. İnsanların toplumsal yaşamı benimsemesi için zaten kendilerinin yapıları gereği
iyiliğe eğimli olması gerekir. Aksi olsaydı birlikte yaşamaları mümkün olmazdı.
Glaukon ve Thrasymakhos’un akla bakışıyla Sokrates’in akla bakışı arasında fark vardır.
Glaukon ve Thrasymakhos eğri kişiyi akıllı sayıyorlar. Sokrates ise akıllılığın ancak
doğrulukla birlikte var olacağını düşünüyor. Thrasymakhos’a göre akıllı kişi, kendisi için en