Çocuklar Neden Yalan Söyler ve Bu Durum Normal midir? - IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası

Sarya · 20 Kasım 2021, 11:56

Yalan, sosyal olarak arzu edilen bir şey olmasa da, başkalarının ne hissettiğini ve ne düşündüğünü bilmek çocuklar açısından önemli bir sosyal beceridir.

Genel olarak çocuklar okul öncesi çağlarda, 2 ila 4 yaşları arasında yalan söylemeye başlar. Aldatmaya yönelik olan bu kasıtlı girişimler, çocuklarının küçük birer sosyal sapkın haline gelmesinden korkan ebeveynleri endişelendirebilir.

Fakat gelişimsel açıdan bakıldığında, küçük çocuklarda görülen yalan söyleme davranışları nadiren endişe duyulacak bir durumdur. Hatta, esasında yalan söylemek, bir çocuğun, diğer insanların farklı arzuları, hisleri bulunduğunun ve onların mental seviyelerinin farkında olmak anlamına gelen "zihin teorisini" geliştirdiğinin ilk işaretlerinden birisidir. Bir çocuk "Babam/annem dondurma yiyebileceğimi söyledi" gibi aldatıcı bir ifade kullandığında, aslında yanlış bilgi üretmek için başkalarının zihnindeki "Acaba babası/annesi bu isteğe ne der?" farkındalığını kullanır ve kişinin zihninde geliştirdiği soruyu daha başından cevaplayarak arzularını gerçekleştirmeyi amaçlar. İşte bunu yapabilmek, bir çocuğun mental gelişimi açısından önemli bir işarettir.

Yalan, sosyal olarak arzu edilen bir şey olmasa da, başkalarının ne hissettiğini ve ne düşündüğünü bilmek çocuklar açısından önemli bir sosyal beceridir. Bu beceri; empati, işbirliği ve başkaları üzüldüğünde onları teselli etmek davranışlarıyla ilişkilidir.
Yaşla birlikte yalanlar nasıl değişiyor?

Küçük çocukların ilk yalanları, genellikle etkili olmaktan ziyade güldürücüdür. Ağzı, yüzü, elleri çikolatalı kekle kaplanmış bir çocuğun "Ben kek yemedim" demesi ya da duvardaki kalem izleri için evin köpeğini ya da kedisini suçlamak gibi. Küçük çocuklar başkalarını aldatabileceklerinin farkındadırlar, ancak bunu iyi bir şekilde yapabilecek karmaşıklığa sahip değillerdir.

8 yaşından önce, çocuklar yalan söylediklerinde kendilerini sık sık ele verirler. International Journal of Behavioral Development'da 2002 yılında yayımlanan bir araştırmada, yaşları 3 ila 7 arasında değişen çocuklardan arkalarına koyulmuş gizemli bir oyuncağa (Barney) bakmamaları istendi. Araştırmada çocukların neredeyse tamamının arkalarına baktığı ve sonrasında da neredeyse tamamının arkasına bakmadığını söylediği (yaşla birlikte artan bir biçimde) görüldü.

Ancak grubun tamamında, çocukların yalanlarını sürdürmekte zorlandıkları görüldü. 3 ila 5 yaşları arasındaki yalancıların, donuk bir yüz ifadesi takınmakta oldukça iyi oldukları görülürken, kendilerine oyuncak gösterilip onu tanımlamaları istendiğinde; doğrudan bu Barney diyerek kendilerini ele verdiler. 6 ve 7 yaşındaki yalancılar ise, yalanlarında karışık bir başarı gösterdiler. Yarısı, gösterilen oyuncağı hiç görmemiş gibi davranırken; diğer yarısı, yanlışlıkla oyuncağın isminin Barney olduğunu söylediler.

Çocukların yaşı arttıkça ve başkasının bakış açısını yakalama becerileri geliştikçe, başkaları için inandırıcı olabilecek yalan türlerini anlamakta giderek ustalaşıyorlar. 2008 yılında Child development'da yayımlanan çalışmada, yaş büyüdükçe çocukların yalanlarını sürdürme sürelerinin de giderek arttığı ortaya koyuldu.

Öte yandan, ahlâki gelişimler de etkisini gösteriyor. Küçük çocuklar, kişisel kazançları için yalan söylemeye daha yatkınken, daha büyük yaşlardaki çocuklar yalan söylediklerinde kendilerini kötü hissediyorlar. Bunun yanı sıra, daha büyük çocuklar ve ergenler, yalan türleri arasındaki farkları da ayırt edebiliyorlar. Bu yaş grubu, beyaz yalanları, zarar verici olanlara kıyasla daha kabul edilebilir görüyorlar.

Araştırmalar, çocuklar ve ergenler arasında yalan söyleme frekansının düşük olduğu tahmininde bulunsa da, özellikle de ergenler, kendilerini ilgilendiren meseleler olarak gördükleri şeyler hakkında ebeveynlerine ve öğretmenlerine yalan söyleme eğilimi gösteriyorlar. Öte yandan, çocuklara, kahramanın ebevenylerine yalan söylediği senaryolar okutulduğunda, eğer söylenen yalan, başkasına bir zarar vermiyor ve birisine yardım etmek ya da başkasının sırrını saklamak için söylenmişse, ergenler bu yalanları kabul edilebilir görüyorlar.
Endişe için bir sebep var mı?

Yaygınlığına rağmen, çocuklardaki yalan söyleme davranışı, nadiren endişe edilecek bir durumdur. Pek çok yetişkinin de, bazen iyi bir şey için, bazen bir başkasının hislerini önemsedikleri için, bazen hastalıklar konusunda yalanlar söylediğini hatırlamakta fayda var. Her ne kadar tahminler değişkenlik gösterse de, Michigan State University'den araştırmacıların yürüttüğü bir çalışmada, ABD'deki yetişkinlerin neredeyse %40'ının geçmiş 24 saat içerisinde bir yalan söyledikleri bulgusuna ulaşıldı.

Bazı örneklerde, kronik yalan söyleme durumu, uygunsuz diğer bazı davranışlarla birlikte görülüyorsa bu durum endişelenmek için bir neden olabilir. Örneğin, yalan yoluyla aldatmalar, genellikle davranış ve inatlaşma (karşı gelme) bozukluklarında görülüyor.

İnatlaşma ya da davranış bozuklukları bulunan küçük çocuklar, evde veya okulda devamlı bir agresyon ve başkalarına zarar verme davranışları gösterdiklerinden önemli ölçüde sosyal anlamda aksamalar yaşarlar. Fakat, tanı koyulabilmesi için, yalan söylemenin, örneğin otorite figürleriyle (öğretmen, ebeveyn) uyumu reddetme, kuralların sürekli ihlalleri ve eylemlerinin sorumluluğunu üstlenememe gibi başka belirtiler kümesiyle gerçekleşmek zorundadır.

Eğer ki yalan; korku ya da utanma gibi sebeplerden kaynaklı diğer mental sağlık problemlerini gizleme görevi üstleniyorsa, işte bu noktada ebeveynler duruma dair endişelenmelidirler. Örneğin, şiddetli endişeden muzdarip bir çocuk ya da ergen, kendisini korkutan durumlarla (örneğin; okul, partiler, mikroplar) karşılaşmamak için kronik olarak yalan söyler.

Çocuklar aynı zamanda, mental sağlık bozuklukları etiketi yemekten de kaçınırlar. Bu örneklerde, bir profesyonele; doktorunuza ya da psikiyatrınıza veya psikoloğunuza danışmanız, yalan söylemenin bir mental sağlık endişesinin işareti olup olmadığını belirlemeye yardımcı olacaktır.

Çocukların yalan söylemeleri gelişimsel olarak normaldir

Yalan söylemek, gelişimsel olarak normal ve diğer bazı bilişsel becerilerin de geliştiğini önemli bir işaretidir. Ancak yalan, eğer ki, çocuğun yaşamında süreklilik kazanmışsa ve çocuğun gündelik yaşam becerilerini olumsuz etkiliyorsa bir profesyonele danışmanız gerekiyor demektir. Fakat diğer durumlarda, yalan söylemenin çocukların sosyal dünyayı keşfetmeyi öğrenmelerinin yalnızca bir yolu olduğunu unutmayın. Gerçeğin anlatılmasıyla ilgili açık ve dozu sakin olan tartışmalar yapmak, çocuğun gelişimiyle birlikte yalana başvurma yöneliminin de azalmasını sağlayacaktır

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevaplar	Son Mesaj
Kadınlar Neden Yalan söyler ??	Sue	Ah Kadınlar	0	25 Temmuz 2012 12:40
Çocuklar neden yalan söyler?	AnqeL	Aile Evlilik ve Çocuklar	2	12 Ocak 2012 21:51
Kadınlar neden yalan söyler?	Sevda	Ah Kadınlar	0	11 Ocak 2012 18:56
Erkekler Neden Yalan Söyler ?	Frozen	Ah Erkekler	0	19 Mart 2011 18:54

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.