Rus Kafkas savaşları kronolojisi - IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası

01 Mart 2013, 19:23

21.Yüzyıla şahit olan insanlar, bir zamanların süper gücü Rus orduları karşısında bir avuç insanın kahramanca direnmesini yeterince anlamlandıramadılar. Batı medyasına göre direnenler birer asiydiler. Ama sorgulayıcı akıl için, bu kadar baskılara karşı bir millet şuuru olmadan asilik kimliği ile baş koymanın pek de inandırıcı olmadığıydı. Aslında Çeçenistan'da direnişin bir öyküsü vardı. Bu öykü oldukça derin ve gerilere kadar uzanıyordu. Çeçenistan'daki savaşı da tam olarak yorumlayabilmek için bu öyküyü okumak gerekiyordu. Bu direniş anlamını tarihten alıyorlardı herşeyden önce. Kısacası her Çeçen'in dağarcığında dedelerinden kalma bir miras vardı:Özgürlük için direniş. Allah bu mirası eşit bir şekilde paylaştırmıştı. İşte Çeçenlerin öyküsü:

Çeçenistan-İçkeriya Cumhuriyeti toprakları, 400 yıllık bir savaş sonrasında 20. yüzyıla girerken Rusya ordusu tarafından işgal edildi. Kafkas savaşının bitişi resmi tarih kaynaklarında 1859 olarak gösteriliyor. Bu aynı zamanda İmam Şamil'in teslim tarihidir. Oysa Çeçenistan topraklarında aktif askeri hareketler, ta 1878'lere kadar Şamil'in naibi Baysungur, Magomed (Muhammed) Emin ve Çeçenistan İmamı Alibek Hacı önderliğinde devam ettirilmiştir. Çeçenistan'da Rus işgal yönetimine karşı askeri hareketler 1876 yılına kadar sürdürüldü. Son Çeçen askeri liderlerinden Hasuha Magomadov 1876 yılında öldürüldü.

1556 : Rusya Astrahan’ı işgal etti. Bu işgal, Ruslar ve Çeçenleri karşı karşıya getirdi.

1590 : Ruslar Sunja nehri üzerinde ilk Rus kalesini kurdular.

1595 : Rus ordusu Çeçen kuvvetleri tarafından bozguna uğratıldı.

1780 : Çeçenler, Çarlık Rusyasının işgaline karşı direniş başlattılar. Cihadın lideri Şeyh Mansur'du. İmam Mansur 1791'de tutuklandı ve 1794'te Slisselarg hapishanesinde şehit edildi.

1783 : Rusya bugünkü Çeçenistan topraklarına ulaştı ve savaş tüm Kuzey Kafkasya’ya yayıldı. Kuzey Kafkasyalıların İmam Mansur etrafında savaşmaya başlamalarıyla müridizm hareketi ortaya çıktı.

1816 : General Yermalov Kafkasya'ya komutan tayin edildi. Yermalov büyük bir ordu hazırlayarak Kuzey Kafkasya'da katliama start verdi.

1818 : General Yermolov Grozni kalesini kurdu.

1822 : General Yermolov komutasındaki 300 bin kişilik Rus ordusu Kuzey Kafkasya üzerine saldırıya geçti.

1828 : Savaş Kafkasya'ya yayıldı. Ruslara karşı direniş Dağıstan'da Müslümanları örgütleyen İmam Gazi Muhammed ve İmam Hamzat önderliğinde devam etti.

1834 : İmam Hamzat'ın şehit edilmesi üzerine direnişe İmam Şamil önderlik etmeye başladı. Taso Hacı liderliğindeki kuvvetler de İmam Şamil saflarına katıldı.

1839 : Çarlığın Kafkas istilası Çeçen topraklarına Rus baskınlarıyla devam etti. İmam Şamil liderliğindeki bütün Kuzey Kafkasya halkları gazavata başladılar. Rus tarihine Kafkas Harbi olarak geçen Milli Azadlık cihadı tam 25 yıl sürdü.

1859 : Ruslar, Çeçenlerin son durağı Vedeno köyünü de işgal etti. İmam Şamil esir düştü. Fakat Çeçenler yılmadı. Savaş 1864 yılına kadar devam etti.

1877 : Çeçen ve İnguşlar yeniden ayaklandılar. İki yıllık çetin savaştan sonra Ruslar, Çeçen ve İnguşları vatan topraklarından sürgün ettiler ve bölgeye Rus Kazaklarını yerleştirmeye başladılar. Bunun üzerine Çeçen ve İnguşlar gerilla savaşı başlattı. Zalimhan, liderliğindeki mücahitler 1917 yılına kadar Rus Kazaklarına karşı savaştılar.

11 Mayıs 1918 : Rusya Çar İmparatorluğunun çöküşünden sonra, Kafkasya'da Çeçen siyasi liderlerinden Tapa Çermoyev'in başkanlığında Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti kuruldu. Bu Cumhuriyet Almanya ve Osmanlı Devleti tarafından tanındı. Ancak bu devlet, önce beyaz ordu, daha sonra da bolşevik ordusunun hücumuna maruz kaldı ve işgal edildi.

1919-1920 : Mücadele Şeyh Uzun Hacı başkanlığında devam ettirildiyse de 1921 yılında Kuzey Kafkasya Bolşevikler tarafından tamamıyla işgal edildi. Fakat özellikle Çeçenistan'da gerilla hareketleri durmadı. Ayrıca Kafkasya'daki Rus yayılmacılığına bu sefer Komünizm gerekçeli baskılar eklenmişti.

Ocak 1921 : Stalin’in bizzat katılımı ile Dağlılar Kongresi toplandı ve bunun sonucunda bünyesinde Çeçen, İnguş, Osetin, Kabartay, Balkar ve Karaçayları bulunduran Dağlık Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (DÖSSC) kuruldu.

20 Kasım 1922 : Çeçenistan, DÖSSC bünyesinden ayrıldı ve Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti bünyesinde Özerk Eyalet olarak yeniden oluşturuldu.

1922 : Komünistler, bölgeyi Çeçen vilayeti ilan etti.

1924-1925 : Kafkasya Sıkıyönetim Komutanlığı, hapis furyası başlattı.

1929 : Kafkasya Harbi Komutanlığı, Kuzey Kafkasya'da halkın topraklarına el koymaya başlarken buna karşı çıkan Çeçenler de, Sit İslambulov liderliğinde yeni bir başkaldırı hareketine start verdiler.

1930 : Kızırlordu, Sit İslambulov liderliğindeki mücahitlerle anlaşma yoluna gitti. Bu anlaşmayla Sovyetler, Çeçen İnguşların haklarına saygı duyacaklarına dair garanti vermiş oldular.

1931 : KGB, anlaşmayı bozdu ve Sit İslambulov ve arkadaşlarını kurşunlatırdı. Sit İslambulov'un yerine kardeşi Hasan İslambulov geçti. Kızılordu ile savaş 1935 yılına kadar devam etti.

1932 : Nogayyurt bölgesindeki halk ayaklandı. Buna karşı daha sonra KGB'ye dönüşen NKVD buradaki halkı hapislere tıkarak işkence uyguladı. Sonra diğer yerlerdeki milleti kötülemek için kızıl partizan İbrahim Gelderan liderliğinde sahte bir ayaklanma gerçekleştirildi. Böylece KGB, halkı Kızılordu kurşunlarına hedef ettirmeyi başardı.

15 Ocak 1934 : Çeçen ve İnguş eyaletleri tek bir özerk eyalet olarak birleştirildi.

5 Aralık 1936 : Moskova, Çeçen-İnguş vilayetine, Çeçen İnguş Sovyet Sosyalist Özerk Cumhuriyeti adını verdi. Sovyet Sosyalist" kelimelerini itirazı olan kişileri 1937 yılında hapse attılar. Bir yıl içinde binlerce kişi tutuklandı ve hiçbirisi evine dönemedi.

1936-1938 : Özerk bölgenin özerk cumhuriyet statüsüne yükseltilmesi Çeçenler için bir şey ifade etmediğinden, mevcut politikalar Sovyet karşıtı seslerin yükselmesine yol açtı. Gerçekleştirilen tasfiye hareketleri ile binlerce Çeçen hapsedildi ya da idam edildi, zengin toprak sahipleri de soykırım ile etkisiz hale getirildi.

1940 : Tehcir politikası başlatan Ruslara karşı Hasan İslambulov liderliğinde başlayan ayaklanma Kafkasya'da birleştirici rol oynadı. Hasan İslambulov, Şatoy şehrini ele geçirdi ve Galanoj İnguş halkının geçici hükümeti kuruldu. Rusların onca saldırısı İslambulov taraftarlarını yok edemedi.

1942 : Çeçenistan'da, Çeçen Devletinin yeniden kurulduğu ilan edildi. Devletin başında avukat Hasan İsrailov vardı.

23 Şubat 1944 :Geniş çaplı askeri operasyon sonucunda, tüm Çeçen halkı, Kırım, Karaçay, Balkar ve Ahiska Türkleriyle birlikte, Stalin tarafından Sibirya ve Türkistan steplerine sürgün edildiler. Çeçenistan topraklarında tek tek gerilla grupları ta 1976 yılına kadar faaliyet gösterdiler.

1944 : Bu top yekün sürgün sırasında binlerce Çeçen açlık, salgın hastalık ve Rus kurşunlarına hedef oldu.

1944 : Haybah katliamı. Haybah köyünde çoğunluğu kadın ve çocuk olmak üzere 700 kişi yakılarak ve kurşunlanarak katledildi.

1944-1956 : Kuzey Kafkasya’da Ruslaştırma politikaları ile yerleşim yerlerinin adları değiştirildi ve Çeçen-İnguş topraklarına on binlerce Rus yerleştirildi.

1957 : Sovyet lideri Nikita Kurusçev, sürgündeki Çeçen ve İnguşlara, eski durumlarına kavuşmaları için bazı haklar tanıdı. Sürgündekiler, Çeçen İnguş Cumhuriyeti'ndeki yurtlarına dönmeye başladılar. Bu arada Moskova, Rus Kazaklarını Çeçen İnguş topraklarına yerleştirmeye ve nüfus yapısını değiştirmeye devam ediyordu.

1958-1964 : Topraklarına dönen Kuzey Kafkasyalı halklar bir kez daha sistematik baskı ile karşı karşıya kaldılar. Grozni’deki Rus yerleşimciler, Çeçen ve İnguşlara yönelik saldırılar düzenlediler. Çeçenler bir çok suçla yargılandılar.

1976 : Çeçenistan dağları bu tarihe kadar silahlı mücadelelere tanık oldu.

1982 : Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin birinci adamı Brejnev'in yardımcısı Süslov, Başka milletler, Sovyetler Birliği'ne kendi arzuları ile katılmışlardır. diyerek asimilasyon politikasını sürdürdü.

1988 : Çeçen İnguş Halk Cephesi kuruldu. Hoca Ahmet Bisultanov lider seçildi. Cephe, ilk eylem olarak Gudermes'te yapılmakta olan kimya fabrikasına karşı protesto gösterileri düzenledi. Bu arada siyasi teşkilâtlar da kuruldu. Bu teşkilâtlar, 1990 yılında siyasi parti kimliği kazandı.

3 Nisan 1990 : SSCB’nin kabul ettiği bir kanunla otonom cumhuriyetlere bağımsızlık yolu açıldı. Kanunda şöyle denilmekteydi: “Otonom cumhuriyetlerin ve otonom bölgelerin halkları, Sovyetler Birliği’nden ve Sovyetler Birliği’nden ayrılan diğer cumhuriyetlerden ayrılmayı istedikleri takdirde bu konuda karar alabilirler; ayrıldıktan sonra da ülkelerine devlet hukuk statüsünü belirlemekte serbesttirler.”

23-25 Ekim 1990 : Grozni'de Çeçen Halkı Kongresi yapıldı. Kongrede, Çeçen halkının bağımsızlığının ve devletinin yeniden ihya edilmesine ilişkin deklarasyon kabul edildi.

27 Ekim 1990 : Çeçen-İnguş Cumhuriyeti'nin Moskova yanlısı yönetimi, Çeçen Halk Kongresi'nin yayınladığı Deklarasyonu onayladı; ayrıca kendisi de Çeçen-İnguş Cumhuriyeti'nin devlet bağımsızlığı hakkında bir deklarasyon yayınladı. Sözde özerkliğin kaldırıldığı, SSCB ve RF dışında bağımsız Çeçen-İnguş Cumhuriyeti'nin kurulduğu ilan edildi. Çeçen halkı, SSCB ve RF tarafından yapılan herhangi bir referanduma veya devlet başkanı seçimlerine katılmamıştır.

8 Temmuz 1991 : Çeçen Halk Kongresi 2. Toplantısı'nda alınan kararda, Sovyet hükümetine, Çeçenistan'la geniş çaplı bir İttifak Anlaşması yapılması önerilmişti. Çeçenistan'ın özerklik statüsünün değişmiş olmasından dolayı ve Çeçen Halk Kongresi kararı doğrultusunda, Çeçen-İnguş Cumhuriyeti Moskova yanlısı yönetiminin meşruluğunu kaybetmiş olduğu ilan edildi. 19 Ağustos 1991'de Moskova'da gerçekleştirilen darbe girişiminden sonra, Çeçen Halk Kongresi, darbecilere karşı silahlı direnmeyi organize etti.

1 Eylül 1991 : Çeçenistan'ın her seviyeden olan Sovyet meclis temsilcilerinin de katılımıyla Çeçen Halk Kongresi'nin 3. Toplantısı gerçekleştirildi ve burada, Moskova yanlısı Çeçen-İnguşetya Yüksek Sovyeti'nin düşürülmüş olduğu, keza Rusya ile yüzyıllarca sürdürülen savaşlar sonucunda kaybedilmiş olan devlet bağımsızlığı ve devlet hukuki statüsünün ihya edilmiş olduğu ilan edildi.

6 Eylül 1991 : Eski Moskova yanlısı yönetimin Yüksek Sovyet'i düşürüldü. Yüksek Sovyet, KGB ve İçişleri Bakanlığı binaları Çeçen Halk Kongresi'nin denetimine girdi.

15 Eylül 1991 : Eski Çeçen-İnguşetya Yüksek Sovyeti kendini fesh etme yönünde karar aldı. Çeçen Halk Kongresi, Çeçenistan'ın her seviyeden olan Sovyet meclis temsilcilerinin de katılımıyla, Geçici Yüksek Konsey oluşturdu. Bu Konseye, bağımsız Çeçenistan devletinin Başkan ve Parlamento seçimlerini gerçekleştirmek görevi verildi. Meşru seçimlerin yapılabilmesi için gereken hukuki belgeler ve kanuni işlemler Kongre ve
Geçici Yüksek Konsey tarafından düzenlendi.

Ekim 1991 : İnguş halkı, İnguşetya'da kendi kengresini yaptı ve merkezi Nazran şehrinde olmak üzere kendi cumhuriyetinin kurulmuş olduğunu ilan etti.

27 Ekim 1991 : Dünyanın 23 devletinden ve uluslararası kuruluşlardan gelmiş olan gözlemcilerin gözetiminde, bağımsız Çeçen devleti parlamentosu ve devlet başkanı seçimleri yapıldı. Seçim sonuçları ile ilgili olarak, uluslararası gözlemcilerin seçimlerin meşruluğu hususunda düzenlediği tutanak kabul edildi. Çeçen Halk Kongresi Başkanı olan, stratejik hava kuvvetleri generali Cahar Dudayev, bağımsız Çeçen devletinin Başkanı seçildi. Aynı zamanda 41 milletvekilinin oluşturduğu parlamento da seçildi.

1 Kasım 1991 : Çeçen Devlet Başkanı C. Dudayev, ilk olarak Çeçen Cumhuriyetinin Devlet Bağımsızlığının İhya Edilişine Dair kararnameyi imzaladı. Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Boris Yeltsin, olağanüstü hal ilan ederek Çeçenistan'ın başkenti Grozni'ye asker gönderdi. Bu askerlerin Grozni havaalanında Devlet Başkanı Dudayev'e bağlı askerler tarafından engellenmesi üzerine, Rusya Parlamentosu olağanüstü hali kaldırdı ve Rus askerleri 3 gün sonra geri döndü.

7 Kasım 1991 : Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Boris Yeltsin, Çeçenistan’da 9 Kasım’dan itibaren geçerli olmak üzere olağanüstü hal ilan etti ve başkent Grozni’ye Rus birliklerini sevk etti. Dudayev’in de seferberlik ilan etmesi ve Rus askerlerini engellemesi neticesinde, Rusya Federasyonu’nda gerçekleştirilen bir üst düzey toplantı ile üç gün sonra olağanüstü hal kaldırıldı ve Rus askerleri geri döndü.<br>

30 Kasım 1991 : İnguşlar, yapılan bir referandum ile Çeçen-İnguş Cumhuriyeti’nden ayrılarak Rusya Federasyonu içerisinde özerk bir cumhuriyet olmaya karar verdiler.

12 Mart 1992 : ÇİC parlamentosu, bağımsız Çeçen devletinin anayasasını kabul etti; ki burada, Çeçen Cumhuriyeti'nin devlet bağımsızlığına dair tutanak, anayasal normlar üzerine oturtulmuştu.

31 Mart 1992 : Rusya Federasyonu içinde bulunan 19 özerk cumhuriyetin liderleri, Moskova’da bir araya gelerek Rusya Federasyonu Yeni Birlik Anlaşması’nı imzaladı. Çeçenistan bu anlaşmayı imzalamadı.

Nisan 1992 : Çeçen hükümeti ile yapılan bir anlaşma doğrultusunda; Rusya orduları, Çeçenistan topraklarından tamamen çıkarıldı. Bu tarihten itibaren Çeçenistan topraklarında tek bir Rus askeri dahi kalmamıştır.

4 Haziran 1992 : Çeçen-İnguş Cumhuriyeti, Çeçenistan ve İnguşistan olarak birbirinden ayrıldılar. İnguşistan, Rusya Federasyonu içerisinde kalmaya karar verirken Çeçenistan'ın bağımsızlık kararı Rusya tarafından reddedildi.

7 Temmuz 1992 : Tüm Rus birlikleri Çeçenistan’dan geri çekildi.

17 Mart 1993 : Dudayev, çıkan anlaşmazlıklar sonucunda parlamentoyu feshederek başkanlık sistemine geçildiğini açıkladı.

Haziran 1993 : Çeçenistan’daki Moskova yanlısı bazı gruplar, Dudayev yönetiminden ayrılmak istediklerini belirttiler. Dudayev’in başkanlığının oylanacağı referandumdan bir gün önce Dudayev güçleri ile muhalifler arasında çatışma çıktı. Muhalifler, as sayıda kişinin katıldığı ve 15 Haziran’da yapılan seçimlerde çoğunluğun Dudayev’ karşı oy kullandığını iddia ettiler.

12 Aralık 1993 : Rusya Federasyonu’nda yeni anayasa oylaması ve parlamento seçimleri yapıldı. Çeçenistan seçimlere katılmayı reddetti.

1994 : Moskova, Çeçenistan suçlular karargahı haline geldi diyerek propaganda savaşı başlattı. Bu arada halka Cahar Dudayev'i devirme çağrısı yaptı.

2 Ağustos 1994 : Rusya'nın desteğini alan Geçici Konsey, Cevher Dudayev'i devirme çalışmalarına başladı.

11 Ağustos 1994 : Cumhurbaşkanı Dudayev, Rusya’ya karşı genel seferberlik ilan etti.

25 Kasım 1994 : Moskova destekli isyancılar, tank ve ağır silahlarla Grozni'ye saldırdılar. Fakat bir gün sonra geri çekilmek zorunda kaldılar.

29 Kasım 1994 : Boris Yeltsin, Dudayev ve muhalefete 48 saat içinde silahlarını bırakmaları çağrısında bulundu. Aksi halde olağanüstü hal ilan edeceğini açıkladı. Rus uçakları Grozni'yi bombaladı.

30 Kasım 1994 : Rus uçakları tarafından yeni bir hava saldırısı daha yapıldı. En az 10 uçağın katıldığı saldırıdan sonra Cahar Dudayev, kadın ve çocuklardan Grozni'yi terketmelerini istedi. Rusya, Çeçen sınırına asker yığmaya başladı.

1 Aralık 1994 : Rusya'nın, verdiği sürenin bitmesine rağmen, hiçbir harekette bulunmayan Yeltsin, Çeçenlerin elindeki Rus esirleri geri alabilmek için her yolu deneyeceğini açıkladı.

6 Aralık 1994 : Çeçenistan'ın bağımsızlığına kavuşmasının ardından Rusya ile ilk kez üst düzey bir toplantı yapıldı. Rusya Savunma Bakani Pavel Graçev ve Cahar Dudayev, yaptıkları görüşmede, krizin sona ermesi için güç kullanılmaması hususunda görüş birliğine vardılar.

7 Aralık 1994 : Rus Güvenlik Konseyi, tarafların silahsızlandırılması için bütün anayasal tedbirlerin uygulanmaya konulmasını istedi.

8 Aralık 1994 : Boris Yeltsin, anayasal tedbirlerin uygulanmasını istedi.

10 Aralık 1994 : Rusya, Çeçen hava sahası ve sınırını kapattığını açıkladı. Grozni yine bombalandı. Dudayev'in yardımcılarından biri, Rusya'nın Çeçenistan'ı işgal etmeleri halinde, Rus askerlerinin tabut içinde terk edeceklerini söyledi.

11 Aralık 1994 : Rus askerleri, 3 koldan Çeçenistan'a girdiler. Yeltsin, 15 Aralık tarihine kadar süre tanıyarak, Çeçenlerin silahlarını bırakmalarını istedi.

12 Aralık 1994 : Rus uçakları, Grozni yakınındaki hedefleri bombaladı. Grozni'nin dışındaki köylerde ağır çarpışmalar meydana geldi.

14 Aralık 1994 : Cahar Dudayev, Rusya'yı uyararak bir adım daha atmaları halinde, gerilla savaşı başlatacaklarını ilan etti. Barış ümidi, Çeçenlerin Rusya'nın isteklerini reddetmeleri ile son buldu.

15 Aralık 1994 : Boris Yeltsin, Dudayev taraftarlarının silah bırakması için verdiği süreyi 48 saat daha uzattı. Dudayev, Rus askerlerinin çekilmesi halinde masaya oturacağını açıkladı.

16 Aralık 1994 : Çeçenistan'a gönderilen bir Rus general, Yeltsin'in hareketinin anayasaya aykırı olduğunu belirterek, Bir adım daha ileri gitmeyeceğini ilan etti. Rusya Güvenlik Konseyi yaptığı açıklamada, verilen süreyi cumartesi gece yarısına kadar erteledi.

17 Aralık 1994 : Rusya Dışişleri Bakanı Andrei Kozirev, yabancıların ülkeyi terketmesini istedi ve Dudayev'i bir defa daha görüşme masasına davet etti.

18 Aralık 1994 : Rus uçakları gece yarısından itibaren Grozni'yi bombalamaya başladılar. Fakat kara harekâtına geçilmedi. Grozni'de bulunan Dudayev taraftarları sessiz kalarak Rusya'nın ikinci bir adım atmasını beklediler.

19 Aralık 1994 : Rus kuvvetleri özellikle sivil yerleşim birimlerini bombalayarak 16 kişinin ölümüne sebep oldu. Grozni'ye yönelik hava saldırıları yine devam etti. Grozni dışında yoğun çarpışmalar olduğu bildirildi. Bölgede bulunan gazeteciler, Petropavlovskaya köyünün Rusların
eline geçtiğini bildirdi. Cumhurbaşkanlığı Sarayı'na yönelik saldırılarda sarayın isabet almadığı mermilerin bos araziye düştüğü belirtildi.

Ocak 1995 : Rus tankları Grozni'nin merkezine doğru ilerlemeye başladı.

Şubat 1995 : Mücahitler başkent Grozni'yi terk etmeye başladı.

Nisan 1995 : Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı AGIK, Çeçenistan komisyonu kurmaya karar verdi. Dudayev, Rusya içinde saldırıda bulunma tehdidinde bulundu. Argun, Gudermes ve Sali'yi ele geçirmeye basladı.

Mayıs 1995 : Rus askerleri Kafkas dağına doğru ilerledi. AGIK himayesinde yapılan görüşmelerin ilk turunda sonuç alınamadı.

Haziran 1995 : Rusya Askerlerinin güneydoğudaki mücahitlerin karargâhını ele geçirdiklerini duyurdu. Ursalr, Satoy ve Nazhoyyurt'u da aldılar.

14 Haziran 1995 : Çeçenistan'a 70 kilometre mesafedeki Stavropol şehrinin Budonnovski kasabasına baskın düzenleyen Şamil Basayev liderliğindeki bir grup mücahit, bir hastanede yüzlerce Rus'u rehin aldı.

15 Haziran 1995 : Rusya, Kuzey Kafkasya'daki kuvvetlerini alarma geçirdi. Yeltsin, Rus sivillere sakin olmaları çağrısında bulundu.

16 Haziran 1995 : Rus askerleri, Çeçenlerin saldırı ihtimaline karşı Moskova'daki kilit öneme sahip binaları korumaya aldı. Rus parlamentosundaki gruplar, hükümetin istifasını istedi. Yediler toplantısı için Kanada'ya giden Yeltsin'e geri dön çağrısında bulunuldu.

17 Haziran 1995 : Rus askerleri hastaneye baskın düzenledi. Operasyon basarılı olamadı. Ancak Basayev, 220 kadın, çocuk ve hastayı serbest bıraktı. Yeltsin; baskının kendisinin Moskova'dan ayrılmasından sonra gerçekleştirildiğini açıkladı. Başbakan Çernomirdin ise, rehinelerin serbest bırakılmasına karşılık Çeçenistan'da ateşkes yapılmasını teklif etti.

18 Haziran 1995 : Rusya Başbakanı Çernomirdin, mücahitlerin komutanı Şamil Basayev ile telefonda görüştü. Mücahitler, 126 rehineyi daha serbest bıraktı. Bâsayev, kendi adamlarını ve rehinelerin bir kısmını Çeçenistan'a götürmek için bir otobüs istedi. Çeçenistan'daki Rus komutan, bütün askeri operasyonların durdurulması talimatını verdi.

19 Haziran 1995 : Barış görüşmelerinin yeni turu Grozni'de başladı. Mücahitler 764 rehineyi daha serbest bıraktı ve bir Rus tuzağına karşı bazı gazeteciler, parlamenterler ve çok sayıda Rus'un bulunduğu otobüsten oluşan konvoyla Budonnovski'den ayrıldı.

30 Temmuz 1995 : Heyetler arasında askeri anlaşma imzalandı. Anlaşmaya göre; Ruslar, Çeçenistan'daki askerlerini çekecek, Çeçenler de savunma maksatlı olmayan silahlarını teslim edeceklerdi. Çeçen heyetine Çeçenistan Başsavcısı Osmati Imayev başkanlık etti.

Ağustos 1995 : Çeçenistan'da kimyasal silah kullanilmis olabilecegine iliskin belirtiler bulunduğu bildirildi.

16 Ağustos 1995 : Çeçen Cumhuriyeti'nin baskenti Grozni'de süren baris görüsmelerinin kesilmesi ve taraflar arasinda gerginligin tehlikeli bir sekilde tirmanmasi ardından bir grup Çeçen direnişçi silahını teslim etti.

25 Ağustos 1995 : Çeçen lideri Cahar Dudayev'e bağlı güçler, cumhuriyetin ikinci büyük kenti Gudermes'te yönetime el koyduğunu bildirdi.

28 Ağustos 1995 : Rusya'nın Budonnovsk kentine baskın düzenleyerek 30 Temmuz'da Rus-Çeçen heyetlerinin askeri bir anlaşmaya varmalarına kadar giden görüşme sürecini başlatan Çeçenlerin ünlü savaşçısı Şamil Basayev, silahlarını teslim etmeyeceklerini söyledi.

5 Eylül 1995 : Çeçenistan'da Cahar Dudayev yanlıları 6 Eylül 1991'de ilan edilen, ancak tanınmayan bağımsızlık ilanlarının yıldönümünü cumhuriyetin çeşitli yerleşim birimlerinde kutladılar.

16 Eylül 1995 : Çeçenistan'ın Alkhoi-mohk kasabasında Rus uçaklarının bombardımanı sonucu üç kişinin öldüğü, altı kişinin yaralandığı bildirildi.

4 Ekim 1995 : Çeçenistan Cumhurbaşkanı Dudayev'in danışmanı Ramazan Kaytemirov, Rusya'nın Çeçenistan'da asıl amacının petrol yataklarına sahip olmak, boru hattını kullanmak ve askeri üs kurmak olduğunu açıkladı.

20 Aralık 1995 : Çeçenistan'ın Gudermes kentini kuşatan Rus askerleri yüzlerce sivili öldürerek kenti ele geçirdi. Ülkenin yüzde 70'ini kontrol altında tutan direnişçiler, Ruslara ağır kayıplar verdirdi.

9 Ocak 1996 : Yalnız Kurt grubunun ideri Salman Rudayev, Kızılyar'a baskın düzenleyerek yüzlerce kişiyi esir aldı.

17 Ocak 1996 : Salman Raduyev ve arkadaşları, Kızılyar dan kaçarken kıstırıldıkları Pervomaiskoye köyündeki Rus kuşatmasını yarmayı başardılar.

5 Şubat 1996 : Çeçenistan'ın başkenti Grozni'de bağımsızlık yanlısı Çeçenler, Rus güçlerinin ayrılması isteğiyle gösteriler başlattı.

8 Şubat 1996 : Grozni'deki gösterilere binlerce kişi katıldı.

9 Nisan 1996 : Dudayev’e bağlı güçlerin başkomutanı Aslan Mashadov, kendisine yönelik bir bombalı saldırıdan son anda kurtuldu.

21 Nisan 1996 : Çeçenistan Devlet Başkanı Cahar Dudayev şehit oldu.

24 Nisan 1996 : Dudayev’in başkanlığı sırasında başkan yardımcılığı görevinde bulunan Zelimhan Yandarbiyev, bu gibi durumlar için anayasanın öngördüğü yöntem doğrultusunda Çeçenistan başkanı oldu.

6 Ağustos 1996 : Çeçenistan’a ait güçler Grozni’yi Rus ordusundan geri aldı.

31 Ağustos 1996 : Savaşın bitmesi, Rus askerinin Çeçenistan'dan çıkarılması, keza uluslararası prensipler doğrultusunda devletler arası bir resmi anlaşma yapılmasına hazırlık hususunda Hasavyurt Sözleşmeleri imzalandı.

5 Ocak 1997 : Rusya’ya ait son birlikler Çeçenistan’dan çekildi.

27 Ocak 1997 : Bağımsız devletin anayasasına uygun olarak, uluslararası kuruluşların, dünyanın 60 ülkesinden gelmiş olan bağımsız gazetecilerin ve gözlemcilerin gözetiminde, ÇİC Başkanlık parlamento seçimleri yapıldı. Aslan Mashadov, Başkan oldu.

12 Mayıs 1997 : RF ile ÇİC arasında, Hasavyurt Sözleşmelerinin geliştirilmesi anlamında; RF ve ÇİC arasında barış ve karşılıklı ilişkilerin prensiplerine dair anlaşma imzalandı. Anlaşma, iki devletin başkanları; Boris Yeltsin (RF) ve Aslan Mashadov (ÇİC) tarafından imzalanmış
olup, Rusya ile Çeçenistan İçkeriya Cumhuriyeti ilişkilerine (uluslararası hukuk ve ilke ve esasları doğrultusunda) devletlerararası resmi statü kazandırdı.

25 Mart 1998 : Başkent Grozni’nin adı, Cevher Dudayev’in anısına Coharkale olarak değiştirildi.

26 Nisan 1998 : Coharkale’de Çeçen-Dağıstan Halkları Birinci Kongresi toplandı. Kongre başkanı, Şamil Basayev oldu.

12 Mayıs 1998 : RF ve ÇİC arasında barış ve karşılıklı ilişkilerin prensiplerine dair anlaşma ÇİC parlamentosu tarafından onaylandı. Rusya Federasyonu ile bir dizi başka anlaşmalar da imzalanmıştı. Ki bunların arasında (Çeçenistan İçkeriya Cumhuriyeti'nin bağımsız devlet statüsünü hukuken sağlamlaştıran) gümrük alanında işbirliği gibi anlaşması da vardır. Günümüzde Rusya Federasyonu, uluslararası hukuk ilkelerini ihlal ederek, ÇİC'ne karşı siyasi, ekonomik ve askeri kuşatma uygulamaktadır; ayrıca savaş sırasında Çeçen devletine vurulan maddi zararın tazmini ile ilgili olarak üstlenmiş olduğu yükümlülüklerin yerine getirilmesi de her vesileyle ertelenmektedir.

13 Mayıs 1998 : ÇİC Dışişleri Bakanlığı, Rusya Federasyonu ile Çeçen İçkeriya Cumhuriyeti arasında resmi diplomatik ilişkiler kurulması önerisini içeren resmi notayı RF Dışişleri Bakanlığına iletti.

Eylül 1999 : Rusya'nın çeşitli bölgelerinde ve Dağıstan'da meydana gelen esrarengiz bombalama olaylarında 250 kişi öldü. Rusya bu olaylardan Çeçenleri sorumlu tutarak askeri harekata başladı. Ancak daha sonra patlamaların Rus gizli haber alma örgütü FSB (KGB) tarafından gerçekleştirildiği ortaya çıktı.

1 Ekim 1999 : Rus birlikleri Çeçenistan topraklarına girmeye başladı.

8 Ekim 1999 : Putin, Çeçen cumhurbaşkanını tanımadıklarını duyurdu ve Rus yanlısı Çeçenistan yönetiminin başına Malik Sadullayev’i tayin etti. Putin, Mashadov’la masaya oturmayı reddetti. Ayrıca Rusya, anlaşmaya üye ülkelerin askeri varlıklarına sınırlama getiren Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler anlaşması’nın (AKKA) hükümlerine Kuzey Kafkasya’da uymayacağını bildirdi.

21 Ekim 1999 : Rus birlikleri Grozni’de pazar yerine bir roket saldırısı düzenlediler ve yaklaşık 140 sivil hayatını kaybetti.

14 Aralık 1999 : Mashadov, AGİT arabuluculuğunda Rusya ile görüşmeye hazır olduğunu açıkladı. Rusya, görüşme talebini reddetti.

6 Şubat 2000 : Rus birlikleri Grozni’yi ele geçirdiler.

12 Haziran 2000 : Putin, Çeçenistan yönetiminin başına hain müftü Ahmet Kadirov’u geçici devlet başkanı olarak atadı.

10 Temmuz 2001 : Rus Memorial insan hakları örgütü ve İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün Moskova ofisi, Moskova’da düzenledikleri bir konferansta Rus güvenlik güçlerinin Çeçenlere karşı işledikleri savaş suçlarını kamuoyunun dikkatine sundular.

22 Ekim 2002 : Çeçenistan'daki soykırımı dünyaya duyurmak amacıyla bir aileden oluşan çeçen mücahitler Moskova'nın en büyük tiyatrosu olarak bilinen Nord-ost tiyatrosu'nu, seyircisinin en yoğun olduğu sırada basmışlar ve oradaki insanları rehine almışlardır. Ancak rehine kurtarma
operasyonu sırasında Putin'in emriyle, dünyada kullanılması yasaklanmış olan zehirli gazların kullanılması 300'e yakın rus vatandaşının ölmesine ve mücahitlerin şehit olmasına neden olmuştur.

28-29 Ekim 2002 : Rusya ile askeri ilişkilerini dondurarak Çeçenistan savaşına fiili düzeyde tepki gösteren tek Avrupa ülkesi Danimarka’da Dünya Çeçen Kongresi toplandı. Barış için sivil inisiyatif özelliği taşıyan kongrede, Çeçenistan sorunu için siyasi çözüm önerileri gündeme getirildi. Rusya, bu kongreye izin verdiği için Danimarka’yı ağır şekilde eleştirdi.

Haziran 2003 : Çeçen mücahitlerin, rus gizli servisi (eski KGB) binası önünde patlayıcı dolu kamyonu patlatması sonucunda 36 gizli servis ajanı öldü ve 90'dan fazla rus askeri yaralandı.

Temmuz 2003 : Rus güçlerinin Çeçenistan'da yaptığı işkence ve masum çeçen halkının katledilmesini durdurması için çeçen liderler Rusya'yı uyarmıştır. Fakat rus güçleri bu soykırıma son vermemişlerdir ve çeçen liderler bu soykırım durana kadar intihar saldırılarının devam edeceğini söylemişlerdir. Çeçenistan'da en son yapılan işkence ve vahşete karşılık olarak üç kadın mücahit Moskova'nın Truşino semtinde düzenlenen müzik festivali sırasında, rus güçlerine karşı intihar saldırısı düzenlemişlerdir. Bunun bilançosu 16 ölü ve 60 yaralı oldu. Bu saldırı rus güçlerine iyi bir ders olmuştur.

13 Şubat 2004 : Zelimhan Yandarbiyev, üç yıldır bulunduğu Katar’da bir patlama sonucu şehit edildi. Patlamaların sorumlusu iki Rus istihbarat çalışanı, Katar’da ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.

26 Şubat 2004 : Avrupa Birliği Konseyi 1944 yılında sürgüne gönderilen çeçen-inguş'ların soykırıma uğradığını ilk defa kabul etti.

28 Şubat 2004 : Ünlü Çeçen Komutan Hamzat Gelayev Şehit oldu.

9 Mayıs 2004 : Grozni’deki stadyumda yapılan İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinin yıldönümü kutlamaları sırasında baş hain Ahmet Kadirov kendisine yakışan bir şekilde öldürüldü.

29 Ağustos 2004 : Baş hain Kadirov’un yerine gelecek yeni devlet başkanı için rus askerlerinin oy kullandığı göstermelik bir seçim yapıldı. Baş Hain koltuğuna Ali Alhanov oturtuldu.

08 Mart 2005 : Çeçen-İçkeriya Cumhuriyetinin üçüncü Cumhurbaşkanı Arslan Maskhadov Devkar-Ovl’da şehit edildi.

11 Mart 2005 : Mashadov’dan boşalan yere Şura kararıyla Abdülhalim Sadullayev seçildi.

17 Haziran 2006 : Çeçen-İçkeriya Cumhuriyetinin dördüncü Cumhurbaşkanı Abdul Halim Sadulayev doğum yeri olan Argun kentinde şehit edildi. Cumhurbaşkanlığına Dokka Umarov getirildi.

10 Temmuz 2006 : Çeçen-İçkeriya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı yardımcısı ve Genel Kurmay Başkanı Abdullah Şamil Ebu-İdris (Şamil Basayev) şehit edildi.

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevaplar	Son Mesaj
Atatürk Kronolojisi	Sue	Atatürk Köşesi	0	03 Temmuz 2012 22:51
Kafkas Keleri - Kafkas Keleri Özellikleri	Liaaa	Hayvanlar Alemi	0	08 Haziran 2012 15:26
Lozan Kronolojisi	YapraK	Tarih	1	17 Ocak 2010 20:34
Ekolojinin Kronolojisi	YapraK	Ödev ve Tezler	0	30 Nisan 2009 05:30
Atatürk'ün Kronolojisi	hitman	Atatürk Köşesi	0	14 Mart 2006 21:26

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.