Ziya Gökalp (1876 – 1924

Türk sosyolojisinin iki kurucu ismi Prens Sabahattin ve Ziya Gökalp bu bilimsel faaliyetlerin ötesinde aynı zamanda ülke sorunlarına çözüm arayan farklı siyaset anlayışlarının temsilcileridirler.Ziya Gökalp İttihat ve Terakki partisinin ideologudur.Bunun da ötesinde yeni kurulacak Cumhuriyetin oluşumunda da benzer görevlere sahip olacak olan bir düşünür olarak geniş kabul görmüştür.Sabahattin Bey ise bir ara İttihat ve Terakki hareketi içinde yer alsa da Ziya Gökap’in esinlendiği Durkheim yerine bir başka Fransız sosyologu Le Play’in Türkiye’deki tanıtıcısı olarak karşımıza çıkmış ve teşebü şahsi ve ademi merkeziyetçi bir yapı önermiştir.Yaklaşımlarını güncel

siyasetle olan bağlantısı yazdığı eserinin adı ile de yakından ilintilidir.Yıkılışın kenarına gelmiş bir ülkede “Türkiye Nasıl Kurtarılabilir?”adlı bir eser vermesi onun ele aldığı konuları ne derece siyasi bir zeminde işlediğini bize göstermektedir. Bu da sosyoloji’den beklentilerimizin zemininin yeni kimliğimizin oluşuma katkı sağlam noktasında da işlerlik kazandığını göstermektedir.“Batı’da doğar doğmaz Türkiye’ye aktarılan sosyoloji’nin amacı da,yarı kutsallaştırılmış kavram ve yöntemleri ile,yeni siyasal tercih çerçevesinde ortaya çıkan kimlik arayışına,ülkenin içerde ve dışarıda yaşadığı sorunlara, ülkeyi çöküşe götüren durumlara çare bulmaktır.Türk aydınlarının sosyolojiye canla başla sahip çıkışlarının temel nedeni budur.”

Mehmet Sabahattin”, Prens Sabahattin (d. ‎13 Şubat 1878, İstanbul- ö. 30 Haziran 1948, Neuchâtel Kantonu, İsviçre), Türk siyasetçi ve düşünür.

Sosyoloji alanında çalışma yapan ilk Türk aydınlarından birisdir. Adem-i Merkeziyetçilik adını verdiği siyasi düşünceyi savunan Prens Sabahattin, II. Meşrutiyet’in ilanından sonra imparatorluğu yöneten İttihat ve Terakki’ye yönelen muhalefetin düşünsel önderidir Görüşleri, günümüz Türkiyesindeki merkez sağ partilerin temel ideolojisi kabul edilir. Türk siyasi tarihinin ilk muhalefet partisi olan Ahrar Fırkası'nın kurucusudur



Mübeccel B. Kıray, (1923 İzmir - 2007 İstanbul) Türk akademisyen. Türkiye'de sosyolojinin kurumsallaşmasında önemli rol oynamıştır.

1923 yılında İzmir'de doğdu. 1897'de Girit'ten İzmir'e göçen bir ailenin kızıdır. 1940'ta İzmir Lisesi'nden, 1944'te Ankara Üniversitesi'nden mezun oldu. 1946'da Ankara Üniversitesi'nden Antropoloji Ph.D. dereceleri aldı. 1960'ta doçent, 1966'da profesör oldu. 1959 yılından 1973 yılına kadar Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Bölümü'nün gelişmesine emek verdi. 1973'te ODTÜ'den ayrılarak "Morris Ginsberg Fellow" olarak London Schools of Economics'e gitti. Dönüşünde önce İTÜ'de 1982'den sonra da Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi'nde çalıştı. Bu arada bir yıl, University of Texas in Austin'de ders verdi. 1989'da emekli oldu. 2007'de İstanbul'da yaşamını yitirdi.

Çalıştığı süre içerisinde Norveç Bergen Üniversitesi, Kahire Amerikan Üniversitesi, ABD Berkley Üniversitesi ve Zürih Teknik Üniversitesi'nde seri konferanslar verdi. ODTÜ Mustafa Parlar Ödülü Eskişehir Anadolu Üniversitesi Fahri Doktor unvanı ve Aydınlanma Kadınları Ödülünü aldı. 1994'te Kıray Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) şeref üyeliğine seçildi. Türkiye'de sosyolojinin üniversitelerde kurumsallaşmasında önemli rol oynayan ve toplumsal değişmeyi ele alma tarzı ile bir ekol oluşturan Mübeccel Kıray'ın en çok referans verilen eserleri Ereğli, Ağır Sanayiden Önce Bir Sahil Kasabası, Social Stratification as an Obstacle in Development ve Örgütleşemeyen Kent isimli kitaplarıdır. Makaleleri arasında The Family of Migrani Workers, Changing Patterns of Patronage ile Survivial Strategies of Expeasants in Cities' en çok zikredilenlerdir.

Anıları, Hayatımda Hiç Arkaya Bakmadım adlı söyleşi kitabında yayımlanmıştır. Tıp doktoru İbrahim Kıray ile evlidir.

Eserleri
Değişen Toplum Yapısı
Ereğli; Ağır sanayiden önce bir sahil kasabası
Kentleşme Yazıları
Örgütleşemeyen Kent: İzmir
Seçme Yazılar
Toplumsal Yapı Toplumsal Değişme
Tüketim Normları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma



alıntı