Psikolojiye Giriş: Sigmund Freud'un Psikoanalitik Kuramında Bilinç Öncesi Nedir?


“Psikanalizde bilinç öncesi, bilinçten önceki lokustur. Düşünceler, belirli bir anda bilinçsiz olduklarında bilinç öncesidir, ancak bastırılmazlar. Bu nedenle, bilinç öncesi düşünceler hatırlanabilir ve kolayca bilinçli hale gelebilir.” Sigmund Freud tarafından Josef Breuer'e atfedilen bir ifade. Freud bilinçöncesini karşılaştırdı, (Almanca: das Vorbewusste) hem bilinçliye (das Bewusste) ve bilinçdışı (das Unbewusste) zihnin topografik sisteminde. Bilinç öncesi, bilişsel işleme için mevcut olan ancak şu anda bilinçli farkındalığın dışında kalan bilgilere de atıfta bulunabilir. Bilinç öncesi işlemenin en yaygın biçimlerinden biri hazırlamadır. Bilinç öncesi işlemenin diğer yaygın biçimleri, dilin ucu fenomeni ve körlüktür.

Sigmund Freud 1900 yılında ''Rüyaların Yorumu'' adlı kitabında bilinçdışı zihnin yalnızca bilincin karşıtını tanımlamak için kullanılmadığı fikrini ortaya attı. Bunun yerine, bilinçdışında iki alan olduğu konusunda ısrar etti: bilinçdışı ve bilinç öncesi. Bilinçdışı terimini bilince kabul edilemez düşünceler için ayırırken, bilinçdışı terimi bilinçdışı ile bilinçli arasındaki ekranı belirtmek için kullanıldı. Bilinç öncesi, bilince erişimi kısıtlar ve istemli hareket ve dikkatten sorumludur. Freud bu ayrımı şu şekilde açıklamıştır:

"... İki tür bilinçdışı - biri, sık sık meydana gelen koşullar altında, kolayca bilinçli bir şeye dönüşen, diğeri ise bu dönüşümün zor olduğu ve yalnızca önemli bir çaba harcamasına tabi olduğu veya muhtemelen hiç gerçekleşmediği. [...] Sadece gizli olan ve bu nedenle kolayca bilinçli hale gelen bilinçdışına, 'bilinçdışı' diyoruz ve 'bilinçdışı' terimini diğeri için saklıyoruz.''

Freud, bilinçöncesini, gerçeklik testi, hatırlanabilir anılar ve hepsinden önemlisi kelime sunumlarına bağlantılar ile karakterize edilen bir şey olarak gördü - bilinçdışının içeriğinden temel ayrım. Freud, “Ego ve İD” adlı kitabının İkinci Bölümünde, bilinçdışı bir fikir ile bilinç öncesi bir fikir arasındaki gerçek farkın, bilinçdışı fikirlerin bilinmeyen materyale dayanması olduğunu, oysa bilinç öncesi fikirlerin genellikle kelime sunumlarıyla bağlantılar yoluyla bilince getirildiğini açıklar. Kelime sunumları, bir zamanlar bir algı olan ve bu nedenle tekrar bilinçli hale gelebilen hafıza izleridir. O zaman, bilinçdışından bir şeyin bilinçönüne getirilmesinin tek yolunun, bilinçdışı düşünceyi bilinç öncesindeki ilişkili bir kelime veya resimle birleştiren ara bağlantıları bilinçönüne sağlamak olduğunu belirtti.

Bilinçli, bilinç öncesi ve bilinçdışı arasındaki yukarıda açıklanan ayrımlar, Freud'un zihnin uzamsal sistemlerini temsil eder. 1923'te, bu uzamsal boyutlara ek olarak, Freud zihnin üç farklı, etkileşimli ajanını tanıttı: “İd”, “Ego” ve “Süperego”. Bu üç ajan burada daha ayrıntılı olarak açıklanmaktadır, ancak kısacası, Freud'un bilinçli, bilinç öncesi ve bilinçdışı arasındaki önceki ayrımıyla biraz örtüşse de, ayrı ve farklıdırlar. Ego, genellikle bilincin bağlı olduğu zihinsel süreçlerin tutarlı bir organizasyonudur, ancak bilinçdışındaki içeriği sansürleyerek bilinç öncesinde de var olabilir. Ego aynı zamanda zihinsel materyal üzerinde direnç gösterme yeteneğine de sahiptir ve bu nedenle dinamik anlamda bilinçsiz olma yeteneğine de sahiptir. İd, dürtülerden ve bastırılmış malzemeden oluşan zihnin tamamen bilinçsiz failidir. Ego ve id, dış dünyanın etkisini id'e taşımaya çalıştığı için etkileşime girer. Kısacası, ego aklı ve sağduyuyu temsil eder ve id derin tutkular içerir. Süperego, çocuklukta tanımlanan ve büyük ölçüde Oidipal çatışmanın çözümüyle şekillenen ideal bir benliği temsil eder.


KAYNAK: PSİKOLOJİ TARİHİ
(İNGİLİZCEDEN TÜRKÇEYE ÇEVRİLMİŞTİR.)