Çevrimdışı

•Kuruluş aşamasında leasing vb. kaynaklardan finansal destek sağlanması mümkün olmaktadır.

•Reklam ve tanıtma giderlerinden tasarruf sağlanmaktadır.

•Franchising sistemi, girişimcinin yalnızlığını ortadan kaldırarak, kendi işini kurmanın getirdiği riskleri azaltmaktadır.

•Franchisor'a yapılan ödemeler, başlangıçta, yeni bir işin ön yatırımından daha fazla olmasına rağmen, denenmemiş bir iş için yapılacak hata bedellerinin toplamından azdır.

•İşletmeler için standart yönetim, muhasebe, satış ve stoklama fonksiyonları mümkün
olmaktadır.


7.2. Franchising Sisteminin Franchisee Açısından Dezavantajları

Franchising sistemine katılmak için ödenmesi gereken başlangıç bedeli genellikle yüksektir. Başlangıç ücretleri yapılmak istenen işin türüne göre; franchise veren firmanın markasının kullanılması, gerekli teçhizat, demirbaş ve stokların alınarak mağazaya yerleştirilmesi, iş yerinin düzenlenmesi, eğitim, eğitim malzemelerinin sağlanması karşılığında alınır. McDonalds, Wimpy, Holiday gibi tanınmış bir işletmeden franchise almanın maliyetiyle, emlak, ev temizleme hizmetleri gibi alanlarda franchise almanın maliyeti farklıdır. Çok farklı alanlarda franchise verildiğinden küçük girişimciler ilgi alanlarına göre maliyeti kendilerine uygun franchise bulabilirler. Franchise sözleşmesine göre; gerekli malzeme ve ekipman, ana firmanın belirlediği mağazalardan alınır ya da ana firma tarafından temin edilir.

Franchisee kendi bölgesel tedarikçisinden daha ucuza satın alabileceği malzemeleri bile ana firmanın belirlediği yerlerden satın almak zorundadır. Karın taraflar arasında nasıl paylaşılacağı konusundaki kararlar, franchisor’ın finansal gücünden dolayı franchisor tarafından belirlenir. Franchise alan, sisteme giriş ücretinden başka sürekli olarak, aylık satışların belirli bir yüzdesini yani royalty bedelini (%1-%11) ana firmaya ödemek zorundadır. Royalty’nin çok yüksek istenmesi franchise alanların işletmelerini kapatmak zorunda kalmalarına neden olabilir.


Franchising sisteminin franchisee açısından önemli bir diğer dezavantajı, franchisee’nin hukuken bağımsız bir işletmeci olmasına rağmen ana firma tarafından sürekli denetlenerek kontrol edilmesidir. İşletmenin, ticari faaliyet performansının tespit ve değerlendirilmesi için çeşitli işletme bilgilerini ve mali tablolarının devamlı takip edilmesi ve üçüncü şahıslar tarafından incelenmesi franchisee açısından sıkıntı verici bir durumdur. Franchisee , standardizasyonun bozulmaması gereği kendi bölgelerinde sattıkları ürünlerin içeriğinde değişiklik yapamazlar.


Tüm ürün çeşitlerinin yapılışı, franchise zincirindeki her işletmede aynı olmak zorundadır. Sunulan mal ve hizmetlerin kalitesi, biçimi ve içeriği sabit ve gizli tutulmaktadır. Franchise alan, faaliyette bulunacağı bölge sınırlarının sözleşmede belirtilmesine dikkat etmelidir. Kendi birimine yakın bir yerde, yeni bir franchise biriminin açılması sonucu franchisor’la aralarında çatışma doğabilir.



Franchising Nasıl Uygulanır?

Franchisor firma öncellikle franchisee’ye bir tanıtım dosyası hazırlamalıdır. Bu tanıtım dosyası ana firma ile ilgili bilgi paketinden ve formdan oluşur. Bu bilgi paketi ile ilgili kişisel ve mali bilgileri içerir. Ayrıca Franchisor’ın Franchisee’ye vermekle yükümlü olduğu 3 adet el kitabı vardır. Bunlardan birincisi, ana şirket içi operasyonu anlatan kitap; 2.si, franchisee’nin uyması zorunlu olduğu kuralları içeren franchisee şirket içi

 

Çevrimdışı

operasyon kitabı ve son olarak ta franchisee’ye nasıl işleteceğine dair tüm bilgileri içeren işletme bilgileridir. Bu işletme kitabı ile birlikte Know-How’da verilmektedir.


Franchisee, franchisor’ı seçerken çok dikkatli olmalıdır. Kişisel ve mali açıdan iyi analiz etmelidir. Aynı zamanda Franchisor’da Franchisee için aynı araştırmayı yapar. Karşılıklı olarak tanıma aşaması tamamlandıktan sonra franchisor ile franchisee görüşmelere başlarlar. Faaliyet Bölgesi belirlenir. Belirlenen faaliyet bölgesi göz önünde bulundurularak fizibilite çalışması yapılır.


Bu fizibilite çalışmasında gerekli sermaye, ödeme koşulları, yatırımın ne kadar sürede geri amorti edeceği belirtilir ve bu fizibilite çalışması franchisee’nin önüne konur. Bu fizibilite çalışmasının sonucu franchisee için karar aşamasıdır. Franchisee karar verdikten sonra sözleşme imzalanır. Bu sözleşme çok detaylı ve her hususu kapsayacak şekilde olmalıdır.


Sözleşmenin imzalanması ile birlikte franchisee’nin ödemeleri de başlamalıdır. Ödeme planı sözleşme ekibine verilmekte ve ödeme planı her firma bazında değişmektedir. Bu anlaşmalardan sonra franchisee’nin birim hazırlığı başlar. Bu birim hazırlığı mağazanın dekorasyonunu, franchisee’nin ve elemanlarının eğitimini içermektedir. Bazı franchisorlar birim hazırlığını üstlenerek anahtar teslimi her şeyi hazırlamaktadırlar. Anahtar teslim hazırlığın avantajı maliyetleri minimize edecek şekilde ana firmanın hazırlıkları yapması ve franchisee’ye yol göstermelidir. Hazırlıklar bittikten sonra franchisee işe başlar. Bu başlangıç süresince franchisee’ye yardımcı olmak amacıyla franchisor firmadan bir destek elemanı franchisee’nin yanında olur.


8. FRANCHISE ALMAYI DÜŞÜNENLERİN DIKKAT ETMESİ GEREKEN UNSURLAR

Bir girişimci yatırım yapmaya karar verdiğinde yatırıma sıfırdan başlamak, hazır bir işyeri satın almak, franchise yapmak kararını alabilir. Öncelikle hedefi belirleyip neden bir yatırım yapmak istediğine karar vermelidir. Girişimci çok para kazanmak, kendi işinde bağımsız olmak istiyor olabilir. Franchising suiistimale çok açık bir konu olduğu için, franchise alacak ve franchise verecek olanların çok iyi bir araştırma yapmaları gerekmektedir. Franchisingde bir işletme sistemi satılmaktadır. Sistem denenmiştir ve başarılı olmuştur. Sistemi tek uygulayan franchise alacak olan değildir. Başarılı olmuş bir zincirleşme ile hareket edilmektedir. Bunun ise bir bedeli vardır. Franchise alanın düşeceği en büyük yanlışlardan biri, franchise alanın merkezden satın almak zorunluluğu olan malları dışardan satın almaya çalışmasıdır.


Bu durum sisteme zarar verebilir. Bu nedenle franchise için istenilen bedel değerlendirilirken rakamsal olmayan birtakım noktaları değerlendirmek gerekir. Bir görüşe göre neyi kaça alacağınızı bildiğinizden bu olumludur. İlerde bir rakip ortaya çıkarsa rekabet gücünüz olacaktır. Maliyetin çok olup olmadığına karar vermeden önce sistemin tüm avantaj ve dezavantajları düşünülmelidir.


Franchise sözleşmesiyle bölge koruması sağlanır, kendi markanızın size rakip olmayacağını bilerek hareket eder, bir hata yaptığınızda kontrol edebilirsiniz, yer seçiminde hata yapılmaması sağlanır, zincirdeki diğer franchise alanlarla karşılaştırmalar yapabilirsiniz. Sistem iyi bir performansı gerektirmektedir. Örneğin, girişimci her sabah altıda kalkıp kalkmayacağını, geceleri saat 10’a kadar işin başında durup durmayacağını ya da başkalarının fikrinden yararlanarak işini kurmanın kendisine ağır gelip gelmeyeceğini kendi kendine sorgulamalıdır. Franchise işini idare etmek için gerekli beceri, tecrübe, eğitim, sabır ve finansal imkanların kendisinde varolup olmadığını kendi kendine sormalıdır. Kendisine ait bir işi idare ederken özerkliğinin bir kısmından vazgeçeceğini bilmelidir.Yatırımcın kendi kendine yapamadığı ama franchisor’ın yatırımcı için ne yapabileceği sorusunun cevabını kendine sormalıdır. Franchise veren işletmeyi daha iyi araştırmak için denetimden geçen kar zarar, maliyet tablolarını, yatırım ve fizibilite raporlarını alabilirsiniz. Bu franchise almak isteyenlerin en doğal hakkıdır. Franchise verenin abartılarına kanılmamalıdır. Alınan broşürler, markanın ünü yatırımcının gözünü karartmamalı ve gerekli araştırmalar yapılmalıdır.

Franchise almadan önce yanıtlanması gereken sorular şunlardır;

-Gerekli sermayem var mı?
-Kendi işimin sorumluluğunu alma ve yürütme riski üstlenme kararlılığında mıyım?
-Seçeceğim konuyu 10-15 yıl gibi bir süre aynı şevk ve istekle sürdürebilecek sabra sahip miyim?
-Başkası tarafından yaratılmış bir sistemi, kesintisiz ve uzun süreli olarak uygulamaya hazır mıyım?
-Çalışmaya karar verdiğim franchising şirketinin başarılı, karlı bir geçmişi var mı?
-Franchise almak isteyenler aşağıdaki konuları detaylı bir şekilde sorgulamalıdırlar;

Ürün veya Hizmetle İlgili Konular

* Ürün ya da hizmetin kalitesi, talebin durumu, geçici olmaması.

* Ürün ya da hizmetin rekabet gücü.

* Patentinin olup olmaması. Kolayca taklit edilememesi.

* Marka müşterilerce ne kadar tanınıyor? Ulusal reklam programları var mı?

* Ürünlerin satın alma haklarında kısıtlama var mı?

* Ürünün karlılığı, cari ekonomik sonuçlar.

 

Çevrimdışı

* Ürün satış stratejileri ve taktikleri.

Fiyat ve Maliyetlerle İlgili Konular


* Yatırımın toplam maliyeti nedir?, Extra gizli maliyetler var mı?

* Başlangıç ücreti, reklam ücreti, royalty ne kadardır?

* Sürekli ödemem gereken maliyetler nedir?

* Franchisor’ın tedarik ettiği ürünlerin ve teçhizatın maliyeti piyasa fiyatının altında mı, üstünde mi?

Yer Seçimi ile İlgili Konular


* Nerede yerleşeceksiniz? Yer seçiminizi kim yapıyor?
* Bölgeniz neresi? Bölge için özel bir fizibilite çalışması yapılmış mı?
* Bölgeniz yeterince büyük mü? Ulaşım, trafik, nüfus yapısı nasıl?
* Sizi koruyan sınırlamalar neler, yasal kısıtlamaların durumu nedir?
* Rakiplerim kimler?
* Pazarın gelişim trendi nedir? Genişleme olanakları var mı?
* Franchise uluslar arası mı, ulusal veya bölgesel mi?






Kontrol ve Destekleme ile İlgili Konular

* Üzerimdeki kontroller nelerdir? (Malzeme satın alımında, satış kotası, fiyatlama, gerekli stok seviyesi, farklı ürün satmama gibi konularda)

* Hangi desteği alabiliyorum? Franchisor gerekli desteği verecek mi? (yer seçimi, eğitim, insan ilişkileri, teçhizatın sağlanması…)

* Franchisor’ın franchise verdiği diğer yatırımcılar kimler?

* Ana firma ne zamandır franchise veriyor, kaç tane franchise vermiş? Ana firmanın sahip olduğu ve franchise verdiği birimlerin sayısı nedir?

* Bölge ve yer seçiminde franchisor yardım ediyor mu?

* Bölgede tek satıcılık hakkını mı veriyor, yoksa aynı bölge içinde başka franchisee’lere de franchise veriyor mu?

* Ne gibi teçhizat ve ekipmana ihtiyaç var? Leasing anlaşması düzenleniyor mu?

* Ne kadar franchise birimi başarısız olmuş ve neden?

* Hangi konularda eğitim alacaksınız?

* Reklam politikası nasıl, el kitabı veriliyor mu?


Franchising sisteminin Franchisor açısından yararları

•Franchise alan işletmelerin yapacağı giriş ödentisi vb. ödemeler yeni yatırım yapmaksızın franchisor'un karını arttırmaktadır.
•En az maliyetle büyüme ve gelişme sağlamaktadır.

•Büyüme ve iş hacminin artması sonucu verimlilik ve iktisadilik artmaktadır.

•Mal ve hizmetlerin daha fazla satılması Franchisor'ın Finansal kuruluşlardan kredi bulma imkanını arttırmaktadır.

•Daha hızlı ve selektif bir dağıtım söz konusu olmaktadır.

•Dağıtım sisteminin rahat ve denetimi mümkün olmaktadır.

•Pazar ile ilgili hızlı ve sürekli bilgi akışı sağlanmaktadır.

Franchising’in Avantajları Nelerdir?

Franchising sisteminin girişimciler yani franchisee açısından pek çok avantajı bulunuyor. Öncelikle girişimcinin yalnızlığını ortadan kaldırarak, kendi işini kurmanın getirdiği riskleri azaltıyor. Bu sistemin sağladığı avantajları şöyle sıralamak mümkün:
Daha önce denenmiş, başarısı kanıtlanmış ve tanınmış bir marka ile birlikte, işletme sistemine ait teknikleri ve prosedürleri kullanmanız mümkün oluyor. Yani girişimci olarak hiç bilmediğiniz bir konuda güvenle yatırım yapabilirsiniz. Böylece tecrübesizliğin getireceği zararlar minimize edilir. Marka ile birlikte ulusal veya uluslararası standarda ve kaliteye sahip olursunuz. Bunun için ekstra bir masraf yapmanız gerekmez. Tanınmış markaların sağladığı sürekli müşteri ve iş yapma imkanından yararlanırsınız. Franchise veren işletme franchisee’ye eğitim hizmetleri ve uzman personel desteği sağlar. Kaliteli personel bulma, işe alma ve yetiştirme konularında franchise veren işletmenin tekniklerinden yararlanırsınız.


Mali, ticari ve personel konularında sağlanan destekle, teknik işlevlere ağırlık verilip

 

Çevrimdışı

başarı şansı arttırılabilir. Franchisor ile ortak hareket edildiği için küçük işletmelerin karşılaşacakları risk ve işletmecilik sorunları minimize edilir. Franchise veren işletmenin mali ve hukuk danışmanlarından yararlanırsınız. Franchisor’ın sürekli olarak yaptığı araştırma ve geliştirme çabaları sizin de işinizin gelişmesini sağlar. İşletmenin kuruluş aşamasında ve kuruluş yerinin seçiminde bilimsel tekniklerin kullanılması mümkün olur. Kuruluş aşamasında leasing gibi kaynaklardan finansal destek sağlanması mümkün olur. Reklam ve tanıtım giderleri için para harcamazsınız. Franchisor’a yapılan ödemeler, başlangıçta, yeni bir işin ön yatırımından daha fazla olmasına rağmen, denenmemiş bir iş için yapılacak hata bedellerinin toplamından ve taşıdığı risk açısından daha azdır. İşletmeler için standart yönetim, muhasebe, satış ve stoklama fonksiyonları mümkün olur.


Franchising Sisteminin Franchise Açısından Yararları Nelerdir?

Franchising sisteminin franchisee açısından yararları: Daha önce denemiş, başarısı kanıtlanmış ve tanınmış bir marka ile birlikte, işletme sistemine ait teknikleri ve prosedürleri kullanmak mümkün olmaktadır.

- Marka ile birlikte Ulusal veya Uluslararası standarda ve kaliteye sahip olunmaktadır.

- Tanınmış markaların sağladığı sürekli müşteri ve iş yapma imkanı doğmaktadır.

- Franchise veren işletme Franchisee’ye eğitim hizmetleri ve uzman personel desteği sağlanmaktadır.

- Kaliteli personel bulma, işe alma ve yetiştirme konularında franchise veren işletmenin tekniklerinden yararlanılmaktadır.
- Mali, ticari ve personel konularında sağlanan destekle, teknik işlevlere ağırlık verilip başarı şansı arttırılmaktadır.

- Franchisor ile ortak hareket edilerek küçük işletmelerin karşılaşacakları risk ve işletmecilik sorunları minimize edilmektedir.
- Franchise veren işletmenin mali ve hukuk danışmanlarından yararlanılmaktadır.

- Franchisor’ın sürekli olarak yaptığı araştırma ve geliştirme çabalarından yararlanılmaktadır.

- İşletmenin kuruluş aşamasında ve kuruluş yerinin seçiminde bilimsel tekniklerin kullanılması mümkün olmaktadır.

- Kuruluş aşamasında leasing vb. kaynaklardan finansal destek sağlanması mümkün olmaktadır.

- Reklam ve tanıtma giderlerinden tasarruf sağlanmaktadır.

- Franchising sistemi, girişimcinin yalnızlığını ortadan kaldırarak, kendi işini kurmanın getirdiği riskleri azaltmaktadır.

- Franchisor’a yapılan ödemeler, başlangıçta, yeni bir işin ön yatırımından daha fazla olmasına rağmen, denenmemiş bir iş için yapılacak hata bedellerinin toplamından azdır.

- İşletmeler için standart yönetim, muhasebe, satış ve stoklama fonksiyonları mümkün olmaktadır.



Franchising’in acentelikten farkı

Franchise şartlarının hiçbiri acentelikte yoktur. Acentelikte, marka ve isim birliği bulunmaz, destek sadece mal ve bölge ile sınırlı kalır. Satış veya cirodan bedel ödenmesi de söz konusu değildir. Acentelik ağırlıklı olarak ticari aracılık ve ilgili muamelelerin takibinden oluşur. İki sistem arasındaki farkı daha iyi anlamak için Türk Ticaret Kanunu’nun 116-134 maddelerindeki acentelik tanımına bakmak lazım. Bu maddelere göre; “Acente ana firma hesabına kendi adına ticaret yapar. Ana firmanın Türkiye'de şubesi yoksa ana firma adına da yapılabilir. Ana firma adına hak koruma amacı ile hareket eder, dava açar, kendisine dava açılır, para tahsil edemez (özel izin gerekir), mukavele yapamaz (özel izne tabi), piyasa hakkında ana firmaya bilgi verir, alım satım dışında yaptığı hizmetler karşılığını ana firmadan isteyebilir.”


Sözleşmenin akdi ile ‘Lump Surn Fees’ denilen bir ön ödeme yapılıyor. Ayrıca ‘Royalty’ adında devamlı ve belli dönemler halinde yapılan ödemeler söz konusu. Royalty ödemeleri genellikle brüt ciro üzerinden hesaplanıyor ve cironun bir oranı şeklinde saptanıyor. Nadiren aylık maktu ücretler halinde de belirlenebiliyor. Franchisor verdiği destek hizmetleri için ek ödemeler de isteyebiliyor. Ödemelerin ne şekilde yapılacağı da (nakit, açık hesap, akreditifli ödemeler) sözleşmenin bu başlığı altında düzenleniyor.

Franchising’in Riskleri Nelerdir?

Bu sistemin belki de en olumsuz tarafı, yaratıcılığı yok etmesi. Çünkü anlaşmayı imzaladığınız anda franchisor'ın koyduğu bir takım kurallara ve kısıtlamalara uyma zorunluluğu ile karşı karşıya kalıyorsunuz. Sözleşme aşamasında yeterli araştırma yapılmadığında, kârın önemli bir kısmı franchisor'a gitmesi söz konusu olabilir. Sözleşme konusu ürünün yaygın kullanımı, giriş aidatlarını yükseltebilir. Anlaşma gereğince, piyasadan daha ucuza alabileceğiniz bazı ürünleri franchisor'dan daha yüksek

 

Çevrimdışı

fiyata alabilirsiniz. Sözleşmelerde boşlukların olması halinde sistemin franchisor lehine çalışması mümkün olabilir. Franchisor’un franchisee’ye güvensizliği, sözleşme ile
sağlanan hak ve imkanların sınırlı tutulmasına neden olduğunda ise taraflar arasında sürtüşmeler doğabiliyor.

Bu sakıncaları ortadan kaldırmak ya da minimize edebilmek için tavsiyemiz, imzayı atmadan önce aklınıza gelen hemen her konuyu sorun, aldığınız cevapların tatmin edici olmasına dikkat edin ve sözleşme hükümlerini ayrıntılı olarak okuyun. Bu sözleşme çok detaylı ve her hususu kapsayacak şekilde olmalı. Seçiminizi yaparken, kişisel ve mali açıdan iyi analiz edin. Aynı şekilde franchisor de bu araştırmayı sizin için yapacaktır .


Yüksek yatırım

Franchise alan, genellikle sisteme girebilmek için bir franchise giriş bedeli ödemek zorunda kalmaktadır. İşlek bir dükkanı devir alırken verilen hava parası gibi, avantajları olan ve bağımsız bir işletmeden daha fazla para kazandıracak bir sistemi alırken de, bir bedel ödenmesi söz konusu olmaktadır. İşletmenin özelliklerine göre onbinlerle ifade edilen rakamlar talep edilebilmektedir. Bunun yanı sıra, franchise işletmeler belli teknolojileri kullanan, belli kalitede üretim yapan, belli standartlara uyan yerler olduklarından, bağımsız bir işletmecinin belki de seçmeyeceği kadar pahalı malzeme ve ekipman kullanmaktadırlar. Bu nedenle benzeri işi yapmak için gerekecek miktardan biraz fazla yatırım yapılması söz konusu olabilmektedir.


Yüksek işletme gideri

Franchise alan, kendi masrafları dışında çoğunlukla franchise verene de bir miktar franchise kullanım bedeli ödemek zorunda kalmaktadır. Bu miktar genellikle ciro üzerinden alınmakta ve hizmet satanlarda yüzde 4-8, ürün-marka satanlarda yüzde 0-3 arasında değişmektedir. Bunlara ek olarak yüzde 2-5 arasında reklam fonu ödemeleri de gelmektedir. Franchise işletmeler, belli kurallara uydukları ve vergilerini düzenli verdikleri için, benzeri işi yapan bağımsız rakiplerine göre giderleri daha yüksektir. Bunun nedeni esasen franchise işletmelerin pahalı çalışması değil, rakiplerin kanunsuz çalışması ve haksız rekabet yapmalarıdır.

Güdümlü çalışma

Bazı yatırımcılar, işlerini bildikleri gibi yapmaya büyük değer verirler. Yapılanın doğru veya yanlış olması değil, onların kararı olması onlar için en önemli unsurdur. Bu gibi yatırımcıların franchise almaları halinde kendilerini sürekli baskı altında hissetmeleri, kuralların yanlışlarını yakalamaya ve kuralların dışına çıkmaya çabalamaları kaçınılmazdır. Zaten bu gibi kişilere franchise verilmemesi gerekir.

Katı kurallar

Küçük işletmecinin “kendi işinin patronu” olduğu ifadesi sık kullanılmakta ve yanlış anlamalara yol açmaktadır. Aslında küçük işletmeci, işinin emrindedir. Başkasının işinde çalışırken izin zamanı gelince arkasına bakmadan gidebilen kişi, kendi işi söz konusu olduğunda eğer kendi eksikliğini gideremiyorsa yıllarca tatil yapamayabilmektedir. Başkasının işinde çalışırken sıkılınca başından attığı müşterilerin, kendi işinde her kaprisini çekmek zorunda kalmaktadır. Kendi işini yapmayı, istediği gibi davranma, istediği zaman çalışma, sıkıldığı zaman bırakma olarak gören kişilerin, franchising sistemini “çok katı” bulması kaçınılmazdır. Zaten bu gibi kişilere franchise verilmemesi gerekir.


Devir ve terk kısıtlaması

Kendi işini yapan kişi, kişisel nedenlerle istediği zaman yatırımını heba etme pahasına işini bırakabilir veya devredebilir. Franchise işletmelerde işletmecinin kişisel nitelikleri çok önemli olduğundan, franchise anlaşmaları genellikle devire kısıtlamalar getirmekte, işi terk halinde tazminat öngörmektedir.

Bununla birlikte, franchise verenler devir ve terk halinde yeni gelenden franchise giriş bedeli alacağı ve kendi markalarının daha iyi temsil edileceğini bildiklerinden ötürü, genellikle zorluk çıkarmamaktadırlar.


Yaratıcılığın yok olması

Franchise alan, işletmesindeki her türlü iş akışını öngörüldüğü gibi yapmaya çalışır, kendinden bir şey katmazsa, yaratıcılığını kaybetmesi kaçınılmazdır. Franchise alanların bir kısmında, kişilik özelliklerine bağlı olarak, bu durum yaşanmaktadır. Aslında franchise sistemleri yaratıcılığı yok etmemesi, tersine özendirmesi bu yararlanması gerekir. Örneğin bir franchise alan yeni bir fikirle geldiğinde franchise veren bu fikri değerlendirir, uygulatır, başarılı bulursa tüm sisteme yayar. Yaratıcılığın yok olduğu saptaması, yaratıcılığı olmayan franchise alanlar ve sistemini iyi çalıştırmayan franchise verenlere has bir durumdur.


Satın alma özgürlüğünü kaybetme

Franchise alan, çoğu sistemde satın almalarını belirli yerlerden yapmak zorunda kalmakta ve pazarlık şansını kaybetmektedir. Rekabet kanunu ile bu durum önlenmiş olsa bile, kalitenin ve standartların sağlanması gerekçesiyle franchise alanın istediği yerden istediği markayı alması mümkün olmamaktadır. Ülkemiz şartlarında kalite farkı, garanti vermemesi, raf ömrünün azalmış olması, spot piyasa vb. gibi nedenlerle her ürünün “daha ucuzu” işletmelere teklif edilmektedir. Bazen de gerçekten franchise veren dışarıdan alınan ürünler üzerinden yüksek kar beklemektedir. Çoğu sistemde bundan

 

Çevrimdışı

ötürü franchise alanın zararı olmasa bile, hemen tüm sistemlerde franchise alanlar pahalı aldıklarını düşünmektedirler.

Anlaşmanın kötüye kullanılabilmesi

Franchise anlaşmaları, genellikle franchise veren tarafından uzun uğraşılar sonucu hazırlanmış ve franchise vereni koruyan anlaşmalardır. Sistemin standartlarının korunabilmesi ve kötü niyetli franchise alanların marka imajını zedelemelerini engellemek için bu durum makul karşılanabilir. Ender olarak franchise verenin kötü niyetli olması halinde, franchise alan ciddi zararlara uğrayabilmektedir. Anlaşmaya dayanarak yüksek fiyatla mal satışı, satılamayan stokların franchise alana devredilmesi, sudan bahanelerle anlaşmanın sona erdirilmesi, çok yakınına aynı marka ile yeni ve büyük bir franchise daha verilmesi yaşanabilir.

Franchising Sözleşmeleri

Türk hukukunda franchising sistemi ile ilgili olarak yapılan sözleşmeler iki tarafın özgür iradeleri ve sistemi devam ettirebilmek için düşündükleri prensiplerin bir araya getirilmesi ile oluşmaktadır. yapılan franchising sözleşmelerini, borçlar yasamızda yer alan satış, kira, vekalet, hizmet, hasılat hükümleri ile ticaret yasamızda yer alan acentalık müessesesinin bir karışımı olarak düşünmek gerekmektedir. ancak tabii dir ki bu sayılan sözleşme tiplerinin herhangi birine de tıpatıp benzerliği bulunmamaktadır. diğer bir anlatımla “franchising sözleşmesi” kendisine özgü yapısı olan bir sözleşme tipidir .

Franchising Verenin (Franchisor) Dezavantajları


- Franchising veren tarafından uzun denemeler sonucunda yaratılan imaj ve ismin franchising alanın bir hatası yüzünden yok olma riski vardır. bu riski yok etmek için franchising verenin çok etkili bir kontrol mekanizması kurması gerekmektedir.

- Franchising verenin çeşitli adlar altında alacağı ücretleri alamama riski bulunmaktadır.
bu riski yok etmek için franchising verenin franchising alanın işleteceği kuruluşun nakıt akımını kontrol edici bir mekanizmayı kurması gerekmektedir.
- Franchising verenin dünya üzerinde olan bütün teknik ve sair gelişmeler ile yenilikleri takip etmesi gerekmektedir. bu olmadığı takdirde bütün düzenin, güncelliğin gerisinde kalma riski bulunmaktadır.


9. FRANCHISING SİSTEMİNİN VERGİSEL YÖNÜ


Franchising sisteminin deyim yerindeyse can damarı kurulacak sistemin planlanmasıdır. bu planlama içinde sistemin kurulacağı yerin ekonomik, sosyal ve politik koşulları ile bunların dayandığı hukuki sistemin nasıl ve hangi kurallar ile ve hangi mevzuata dayanarak yürütüleceği önemlidir. bu açıdan planlamanın en önemli noktalarından birisini vergi planlaması oluşturmaktadır.Yapılacak yatırımın vergi yasaların karşısındaki durumunun belirlenmesi, mevzuatlar çerçevesinden kuruluşa gelecek vergi yükünün sistemin kurulmasından önce planlanması, bilinmesi ve harcamalar dengesinde yerine oturtulması gerekmektedir.

Franchising sisteminin muhasebe düzeni franchising sistemi içinde en önemli noktalardan birisi de aynı sisteme üye olan bütün kuruluşların muhasebe sistemlerinin aynı olması gereğidir.Muhasebe düzeni franchising veren kuruluş tarafından yaratılmalı ve franchising alanlara verilmelidir.

Muhasebe düzenlerinin aynı olması franchising verene sistemi kontrol etme kolaylığı sağlayacaktır. bir birinin aynı olan muhasebe sistemlerinin bir çatı altında ve tek elden kontrol edilmesi, olabilecek aksaklıkların gene tek elden giderilmesi sistemin devamlılığı ve özellikle franchising verenin sisteme hakimiyeti açısından önemlidir.

 

Çevrimdışı

Franchising verenin bu şemsiye altında açılan kuruluşların çalıştığı yörelerin şartlarına göre esnek davranacak bir yapıda olması gerekmektedir. örneğin, Mc Donalts’ın müslüman bir ülkede domuz eti köfte satamayacağını, Hindistan’da ise inek eti köfte satamayacağını bilmesi gerekmektedir.